رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان در روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: معاون اول رئیسجمهوری با تاکید بر سختی شرایط اقتصادی موجود و محدودیتهای بیشتری که در آینده با آن مواجه خواهیم شد به طرح این سوال راهبردی از صاحبنظران و فعالان اقتصادی پرداخته که باید به سوی اقتصاد آزاد حرکت کنیم یا بر مداخلات دولت در اقتصاد بیفزاییم؟
به گزارش
نسیم اقتصاد، در پاسخ به این سوال لازم است که چند نکته را یادآور شد:
1. کوپنیسم یا اقتصاد مبتنی بر مداخله مستقیم دولت در تولید و خدمات، اساسا شیوه مفید و موثری برای توزیع عادلانه منابع و کاهش آثار فقر در هیچ جامعهای نبوده و نیست. این تجربه در دهه اول پیروزی انقلاب و دوران جنگ هم اگرچه توفیقاتی به همراه داشت که عمدتا ناشی از وجود سرمایه اجتماعی بالا (همبستگی و اعتماد میان حاکمیت و ملت و...) بود، اما در عین حال موجب اتلاف منابع شد و بعید است درحالحاضر در میان هواداران صادق آن نیز اشتیاقی برانگیزد.
2. یک تمثیل دقیق از آدام اسمیت اقتصاددانان مدافع بازار آزاد وجود دارد که میگوید آنجا که تجارت هست، غارت و جنگ نیست. عمق معنای این عبارت در آن است که تجارت آزاد نهایتا منجر به همگرایی منافع در میان بازیگران و شهروندان شده و مانع بروز نزاعهای خونین و فساد افسارگسیخته خواهد شد. اعتماد به بخشخصوصی واقعی از آن جهت اهمیت مییابد که بازیگران منفرد اقتصادی با هدف تولید ثروت در میدان اقتصاد به نقشآفرینی میپردازند و پیوندهای داخلی و بینالمللی برای صلح و امنیت را نیز تقویت میکنند. فعالیت بخشخصوصی مانع اثربخشی تحریمهای اقتصادی نیز خواهد شد، چراکه درحالحاضر در پس بسیاری از تحریمهای به ظاهر غیراقتصادی، اهداف و مقاصد اقتصادی نهفته است. افزایش مداخلات نهادهای عمومی در اقتصاد (اعم از دولت، نهادهای نظامی و بخشهای حاکمیتی) آنها را به آماج تحریمهای آمریکا تبدیل میکند و سیکل معیوب ایجاد نهادهای متعدد و نظارتگریز را برای دور زدن تحریمها ناگزیر میسازد، درحالیکه سپردن اقتصاد به بخشخصوصی، آمریکا را در مواجهه با جامعه مدنی خلعسلاح خواهد کرد.
3. یادآوری چند تجربه در ناکارآیی اقتصاد دستوری (با تصدیگری و مداخله بخشهای حاکمیتی و عمومی) و سرمایه اجتماعی آسیبدیده از وضعیت اقتصادی موجود، تا حدودی روشنگر است. یک نمونه که خود آقای جهانگیری معاون ریاست جمهوری هم به آن اشاره کرده، تخصیص دلار 4200 تومانی برای کاغذ است که نه موفقیتی در کنترل قیمتها داشته و نه از التهابات کاسته است. این وضعیت در مورد بقیه کالاها از جمله گوشت قرمز، گوشی تلفن همراه و کالاهای اساسی نیز تکرار شده است.
درخصوص سرمایه اجتماعی هم اشاره به ماجرای فراخوان عمومی برای انصراف از دریافت یارانهها کفایت میکند. به این ترتیب در حاشیه قرار دادن فعالان اقتصادی بخشخصوصی به بهانه کنترل و مهار قیمتها نه فقط حاصلی ندارد، بلکه احتمالا به تشدید رکود و بیکاری و بحران اقتصادی میانجامد. ضمن آنکه زمینه ظهور مفسدان اقتصادی وابسته به کانونهای رانت و قدرت را نیز مهیا کرده و نیازمندان واقعی را از حمایتهای یارانهای محروم میکند. با این وصف حرکت به سمت اقتصاد آزاد متکی بر بخشخصوصی واقعی(نه شرکتهای خصولتی و پوششی) از یک طرف و طراحی برنامهای برای توزیع عادلانه یارانهها بهصورت مستقیم شاید بتواند بخشی از مشکلات را حل کند، هرچند مشکل اساسی کشور توقف در مسیر توسعه است که برطرف کردن موانع آن مستلزم تغییر نگرش در سیاست، دیپلماسی و اقتصاد است.
لینک کوتاه
اخبار مرتبط
یک کارشناس سرمایه با اشاره به اینکه 4 بازار کلاسیک و معتبر در ایران فعال است، گفت: مردم... 17 اردیبهشت 1403
روایتهای میدانی از بازار خودرو، از به صفر رسیده خرید و فروش خودرو حکایت دارد. 14 اردیبهشت 1403
روند بازار خودرو در چهارمین روز هفته، از ادامه کاهش قیمتها حکایت دارد. 12 اردیبهشت 1403
دکتر معظمی مدیرعامل شرکت پتروشیمی مسجدسلیمان تاکید کرد که با ایجاد تنوع در روشهای فروش... 11 اردیبهشت 1403
مدیرعامل پتروشیمی شیراز با اشاره به چشمانداز روشن صنعت پتروشیمی ایران، نوآوری و... 3 اردیبهشت 1403
اگرچه برخی خودرو در بازار با رشد اندک 5 میلیون تومانی روبهرو شدند، اما در کل بازار... 2 اردیبهشت 1403
عضو اتاق بازرگانی ایران با پیش بینی شرایط بازار با توجه به اتفاقات احتمالی در منطقه گفت:... 1 اردیبهشت 1403
عضو شورای ملی زعفران ایران گفت: بازارهای صادراتی که سالها پیش با زحمت آماده کرده بودیم... 28 فروردین 1403
نظرات شما