به گزارش نسیم اقتصاد، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آخرین روزهای فعالیت دولت سیزدهم گزارشی را در خصوص وضعیت فعالیت وزارت نفت و شرکت‌های تابعه منتشر کرد که در بخشی از این گزارش در همان ابتدا و در قسمت چکیده اطلاعاتی را در خصوص تولید نفت و گاز منتشر می‌کند.
 
در این گزارش آمده است مرور اسناد بالادستی کشور در بخش‌های نفت وگاز گویای آن است که افزایش ظرفیت تولید صیانتی نفت و گاز متناسب با حجم ذخایر کشور با تأکید بر میادین مشترک، بهره برداری از موقعیت جغرافیایی کشور در این حوزه، جلوگیری از خام فروشی و تولید محصولات با ارزش افزوده بالا از اهداف مشترک آنها است.
 
ارزیابی عملکرد دولت دوازدهم به‌منظور تحقق اهداف اسناد بالادستی و اهداف کمی برنامه در بخش نفت و گاز، در برخی موارد نشان می‌دهد که در ابتدای فعالیت دولت یازدهم طی سالهای 94 و 95 و ابتدای سال 96 تولید نفت ایران به 3 میلیون و 860 هزار بشکه در روز رسید.
 
اما در سال‌های بعد به یکباره با کاهش شدید تولید نفت مواجه شدیم.
 
مرکز پژوهش‌ها در ادامه این گزارش آورده است با آغاز تحریم‌ها تولید نفت ایران روند نزولی به خود گرفت به طوری که در ابتدای سال 98 تولید نفت ایران 39 درصد کاهش و در انتهای همان سال تولید نفت 67 درصد کاهش داشت و به 2.5 میلیون بشکه در روز رسید.
 
نکته جالب توجه در این است که بعد از سال 98 تا اتمام دولت دوازدهم هیچ آمار دقیقی از تولید نفت ایران وجود ندارد و حتی مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در این زمینه سکوت کرده است.
 
مرکز پژوهش‌های مجلس علل مختلفی را در خصوص کاهش تولید نفت بیان کرده است؛ این مرکز تحقیقاتی اعلام کرد با توجه به اینکه اکثر میادین نفتی کشور در نیمه دوم عمر و بازدهی خود قرار دارند، طبیعی است که با افت فشار مخازن و کاهش تولید مواجه باشند. همچنین ضریب بازیافت مخازن از سال 1392 تاکنون هیچ تغییر قابل ملاحظه‌ای نکرده است. عملکرد دولت در خصوص توسعه و بهره برداری به‌هنگام و با برنامه از میادین مشترک حاکی از روندی‌کُند در این زمینه است‌.
 
با وجود تعدد میادین مشترک نفت و گاز کشور، حجم بالای ذخایر و بهره برداری کشور همسایه از بخش چشمگیری از این میادین و مخازن، اقدام‌های انجام شده برای توسعه و بهره برداری از این میادین ناکافی بوده است‌.
 
این مرکز تحریم را یکی از دلایل کندی توسعه میادین نفت و گاز کشور عنوان کرده است.
 
تحریمی که برداشته نشد، تولیدی که افزایش یافت
 
مهمترین دلیلی که دولت دوازدهم نتوانست افزایش تولید نفت را حفظ کند شرایط تحریم بود. به واقع باید تاکید کرد که مسئولان دولت قبل مرد شرایط سخت نبودند و همواره منتظر بودند تا تحریم‌ها برداشته شود تا افزایش تولید محقق شود.
 
حتماً تصویر روز انعقاد قرارداد فاز 11 پارس جنوبی با شرکت توتال را به خاطر دارید که زنگنه در آن روز پشت تریبون قرار گرفت و گفت امروز با این قرارداد اسلام تقویت شد که البته به زعم ژنرال نفت بعد از تشدید تحریم‌ها در سال 97 حتماً با خروج توتال فرانسه، سی ان پی سی چین، اسلام تضعیف شد.
 
وقتی در سالهای بعد از مسئولان وزارت نفت علت تأخیر در توسعه فاز 11 پارس جنوبی را می‌پرسیدیم می‌گفتند آقای زنگنه این فاز را برای شرکت توتال نگه داشته است و این موضوع موجب شد تا عملاً توسعه یک فاز سالهای سال به طول انجامد زیرا مسئولان وزارت نفت می‌پنداشتند که حتماً روزی شرکت‌های خارجی برای افزایش تولید نفت و گاز دوباره به ایران باز خواهند گشت.
 
خروج شرکت‌های نفتی بین المللی از ایران زمانی رقم خود که سالهای ابتدایی دولت مسئولان وزارت نفت کشور و صنعت نفت را معطل تغییر قرارداد کرده و در نهایت قرار داد آی پی سی به عنوان قرارداد رسمی صنعت نفت ایران تدوین شد. قراردادی که کریستف دومارژری مدیرعامل فقید توتال آن را وسوسه انگیز و بسیار جذاب عنوان کرده بود.
 
به گزارش خبرنگار مهر اما هیچ وقت شرکت‌های خارجی به ایران بازنگشتند و همه امیدهای مسئولان وزارت نفت تبدیل به ناامیدی شد.
 
باتغییر دولت و ورود وزیر نفت جدید به یکباره نگاه‌ها به شرکت‌های داخلی تغییر پیدا کرد و شد آنچه که باید می‌شد. با استقرار دولت سیزدهم تاکنون تعداد 132 طرح کلان ناتمام به ارزش 5 میلیارد و 280 میلیون دلار تکمیل شده و همچنین عملیات اجرایی 50 طرح کلان جدید به ارزش 5 میلیارد و 470 میلیون دلار آغاز شد.
 
از جمله این طرح‌ها که همگی با ظرفیت‌های شرکت‌های داخلی توسعه پیدا کرد می‌توان به طرح توسعه میدان سپهر و جفیر، تعیین تکلیف میدان مشترک آزادگان، تعیین تکلیف 8 میدان اسفند، سیوند، نرگسی، سهراب، دالپری و دیگر میادین نفتی و گازی بود از جمله تعیین تکلیف فاز 11 پارس جنوبی و میدان فرزاد بی که سال‌ها با هندی‌ها محل مناقشه بود.
 

 

اجرا و تکمیل طرح‌های کلان برای افزایش تولید نفت

 

قراردادهای منعقد شده برای افزایش تولید نفت

 

وقتی به عملکرد 1000 روز دولت مردمی در صنعت نفت فقط در خصوص فعالیت برای افزایش تولید نفت و گاز نگاه می‌کنیم 28 قرارداد در این خصوص منعقد شد که غالب این قراردادها با شرکت‌های داخلی بود که نتیجه آن افزایش تولید نفت به روزانه 3 میلیون 600 هزار بشکه شد.
 
وزیر نفت در جریان برپایی نمایشگاه بین المللی صنعت نفت اعلام کرد با روند فعلی تولید و برنامه ریزی صورت گرفته تولید نفت ایران به روزانه 4 میلیون بشکه نیز خواهد رسید و این به آن معنا است که حتی در شرایط شدیدترین تحریم‌ها هم می‌شود تولید نفت را بالا برد.