به گزارش نسیم اقتصاد، بازار مسکن این روزها با ترکیبی از رکود، کاهش معاملات، قیمت‌های هیجانی و بی‌اعتمادی فعالان روبه‌روست. آژانس‌های املاک، خلوت‌تر از همیشه‌اند. خریدار نیست، فروشنده ناامید است و بازار، در سکوتی سنگین فرو رفته که هر روز عمیق‌تر می‌شود. اما دلیل این سکوت در بازار مسکن چیست؟ این رکود چه پیامدهایی دارد و تا کجا ادامه خواهد داشت؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها به سراغ رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران رفتیم تا ریشه‌های این رکود و پیامدهای آن را بررسی کنیم. خشایار باقرپور، با اشاره به دلایل اصلی رکود در بازار مسکن به خبرنگار نسیم اقتصاد گفت: تا قبل از جنگ تحمیلی 12 روزه بحث کاهش استطاعت خرید خانوارها مطرح بود، بعد از جنگ تحمیلی پارامترهای روانی این موضوع هم به کاهش استطاعت خرید اضافه شده و رکود را در بازار مسکن عمیق‌تر کرده است. درواقع ما تا قبل از شروع جنگ یا همان اواسط خرداد رکود دوبرابری را در بازار شاهد بودیم یعنی حجم معاملات نصف شده بود و بعد از جنگ این میزان افزایش یافت.
کاهش عرضه بلای جان بازار مسکن می‌شود
وی در ادامه به تبعات رکود برای بازار مسکن اشاره کرد و گفت: مهم‌ترین تبعاتی که رکود در بازار مسکن می‌تواند به همراه داشته باشد این است که بالاخر یک کالایی در بازار تولید می‌شود که قابلیت نقدشوندگی ندارد و وقتی این شرایط تدوام پیدا کند تولیدکننده عملا از بازار خارج می‌شود. به عبارتی دیگر تولید و عرضه مسکن مرتبا کاهش پیدا می‌کند و بخش خصوصی از بازار خارج می‌شود و در میان‌مدت و بلندمدت تناسب میان عرضه و تقاضا به هم می‌ریزد.
باقرپور افزود: تناسب میان عرضه و تقاضای هر کالایی در اقتصاد از بین برود ما شاهد جهش قیمت‌ خواهیم بود. حالا فرقی نمی‌کند این کالا مسکن باشد یا خودرو، لوازم خانگی یا حتی سیب‌زمینی. زمانیکه عرضه پایین‌تر از تقاضا باشد کالا جهش قیمت پیدا می‌کند. بنابراین همانطور که اشاره کردم در میان‌مدت و بلندمدت بازار مسکن با جهش قیمت همراه بود. یعنی تا استطاعت خانوار به شرایطی برسد که بتواند وارد بازار خرید شود مسکن دوباره جهش قیمت پیدا خواهد کرد و از دسترس مصرف‌کننده دور خواهد شد.
قیمت‌های هیجانی اعلام شده به معنی ارزان شدن خانه نیست
این روزها برخی املاک پایین‌تر از قیمت متعارف بازار در صف فروش قرار گرفته‌اند، باقرپور در پاسخ به این پرسش که دلیل این مسئله چیست گفت: ممکن است در بازار مسکن با قیمت‌های هیجانی روبه‌رو شویم. برخی فروشندگان، ملک خود را پایین‌تر از قیمت متعارف بازار عرضه می‌کنند که این موضوع معمولاً ناشی از هیجان یا نیاز فوری به نقدینگی است. برای مثال، فردی ممکن است به پول نیاز داشته باشد و برای فروش سریع‌تر، قیمت پایین‌تری اعلام ‌کند. بنابراین، این نوع قیمت‌گذاری به معنای واقعی ارزان شدن مسکن نیست.
وی تاکید کرد: ارزان شدن واقعی زمانی اتفاق می‌افتد که هزینه تولید کاهش یابد. آیا اکنون هزینه‌های تولید مسکن مانند قیمت زمین، مصالح ساختمانی، دستمزدها، عوارض ساخت‌وساز و سایر نهاده‌ها کاهش یافته‌اند که بگوییم مسکن ارزان شده است؟
باقرپور گفت: در نتیجه، تفاوت قیمتی که گاهی در بازار مشاهده می‌شود نباید کاهش قیمت تلقی شود. متأسفانه، این برداشت اشتباه و تحلیل کاذبی است که از سوی برخی مسئولان مطرح می‌شود.
درمان اقتصاد کلان یعنی درمان بازار مسکن
رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران با اشاره به راه‌حل‌هایی برای حل معضل بازار مسکن ادامه داد: برای حل معضل بازار مسکن، چه در حوزه اجاره و چه در حوزه خرید، ابتدا باید اقتصاد کلان کشور را اصلاح کرد. تا زمانی که تورم مهار نشود، نمی‌توان انتظار داشت بازار مسکن نیز سامان بگیرد؛ چراکه این بازار، بخشی از اقتصاد کلان کشور است و تا زمانیکه اقتصاد درمان نشود نمی‌توان نسخه‌ای برای پیکره بیمار بازار مسکن تجویز کرد.
وی افزود: از سوی دیگر، اصلی‌ترین نهاده تولید مسکن یعنی زمین، اکنون سهمی بیش از 60 تا 65 درصد از قیمت تمام‌شده مسکن در مناطق شهری و کلان‌شهرها را به خود اختصاص داده است. اگر بخواهیم سهم زمین را کاهش دهیم، باید به توسعه حریم شهرها فکر کنیم. اما توسعه حریم شهرها وابسته به گسترش زیرساخت‌هاست؛ موضوعی که در حوزه اختیارات وزارت نیرو قرار دارد، نه وزارت راه و شهرسازی. بنابراین، کلید حل بحران مسکن نه صرفاً در وزارت راه و شهرسازی، بلکه در وزارت اقتصاد، وزارت نیرو  است.