به گزارش نسیم اقتصاد به نقل از تابناک، آخرین مرحله پرداخت یارانه نقدی نیمسال نخست، در روزهای پایانی شهریور به حساب سرپرستان خانوار واریز شد؛ اما این مرحله با حذف گسترده‌ای همراه بود که اعتراضات بسیاری را در پی داشت.

تابناک نوشت: طبق اعلام رسمی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، در مرحله 175 یعنی شهریورماه، یارانه دهک‌های اول تا سوم به ازای هر عضو خانوار 400 هزار تومان و برای دهک‌های چهارم تا نهم 300 هزار تومان واریز شد. در این میان، 43 میلیون و 741 هزار و 274 نفر در دهک‌های چهارم تا نهم مشمول دریافت یارانه بودند؛ آماری که نسبت به پایان مردادماه نشان‌دهنده حذف 2 میلیون و 835 هزار و 57 نفر از فهرست یارانه‌بگیران است. مقایسه با پایان خردادماه نیز بیانگر حذف 5 میلیون و 902 هزار و 251 نفر از دریافت یارانه نقدی در سه ماه است؛ به عبارتی، نزدیک به 6 میلیون نفر تنها در یک فصل از دریافت یارانه نقدی کنار گذاشته شدند.

ملاک حذف یارانه بگیران چیست؟

این در حالی است که بسیاری از حذف‌شدگان، از چرایی حذف خود بی‌خبر مانده‌اند و پاسخی روشن از متولیان دریافت نکرده‌اند. مدتی قبل، حسن نوروزی، مدیرعامل سازمان هدفمندی یارانه‌ها، معیار اصلی حذف را «درآمد ماهانه بیش از 10 میلیون تومان هر فرد پس از کسر اجاره‌بها» دانسته و تأکید کرده بود که همه حذف‌شدگان در دهک دهم و صدک‌های ابتدایی آن قرار دارند. او همچنین مدعی شد که فرآیند ورود و خروج افراد، مستمر است و روزانه حدود 10 تا 12 هزار تغییر در ساختار خانوارها ثبت می‌شود.

با این حال، اظهارات میدری وزیر رفاه تصویر دیگری اقدام دولت برای حذف میلیونی یارانه بگیران را نشان می‌دهد. میدری در مردادماه اعلام کرده بود که حذف یارانه نقدی سه دهک بالا (معادل 18 میلیون نفر) تا پایان شهریور نهایی خواهد شد و پیش از قطع یارانه نیز به خانوارهای مشمول اطلاع داده می‌شود. اما بررسی آمار نشان می‌دهد که در تابستان تنها حدود 6 میلیون نفر حذف شده‌اند و همچنان بیش از 11 میلیون نفر در سه دهک بالای درآمدی باقی مانده‌اند. روندی که پیش‌بینی می‌شود در مهرماه و ماه‌های بعد نیز ادامه یابد.

معیارهای مبهم و ناعادلانه

وزارت رفاه در توضیح ملاک‌های حذف، همچنان بر شاخص «درآمد 10 میلیون تومانی» تأکید دارد؛ معیاری که نه‌تنها با شرایط واقعی اقتصاد ایران همخوانی ندارد، بلکه به‌طرز آشکاری ناعادلانه است. این رقم معادل روزانه 333 هزار تومان است؛ رقمی که حتی پاسخگوی یک وعده غذایی در کلان‌شهرها نیست.

افزون بر این، داده‌های مورد استناد وزارت رفاه مربوط به اسفند 1403 است؛ داده‌هایی قدیمی که در شرایط تورمی امروز، عملاً بی‌اعتبار شده‌اند. استفاده از چنین اطلاعاتی برای شناسایی دهک‌ها، نتیجه‌ای جز خطای آشکار ندارد. نمونه آن، خانوارهایی است که تنها به دلیل وام اجاره مسکن یا سفر کاری سال‌های گذشته به خارج از کشور، در فهرست پردرآمدها جای گرفته‌اند.

پیش‌تر معیارهایی مانند مالکیت ملک بالای 35 میلیارد تومان، خودروی لوکس بیش از 3 میلیارد تومان، تراکنش‌های غیرمتعارف و سفرهای خارجی مکرر مطرح بود؛ اما به‌یک‌باره همه این شاخص‌ها کنار گذاشته شد و «درآمد 10 میلیون تومانی» به‌عنوان مرز حذف معرفی شد.

مطالبه جدی از وزارت رفاه

ابهام و تناقض در شاخص‌های حذف یارانه‌ها، صدای بسیاری از مردم را بلند کرده است. پرسش اساسی اینجاست که در شرایط جهش روزانه نرخ ارز و کالاهای اساسی، چگونه می‌توان درآمد 10 میلیون تومانی را معیار دهک‌بندی بالا معرفی کرد؟

اکنون انتظار می‌رود وزارت رفاه به‌جای پنهان‌کاری، به اعتراضات مردم پاسخ دهد و درباره چرایی و چگونگی این حذف‌ها شفاف‌سازی کند؛ چراکه حذف یارانه بدون ملاک‌های واقعی و عادلانه، چیزی جز بی‌اعتمادی اجتماعی و فشار معیشتی مضاعف برای خانوارهای ایرانی به همراه نخواهد داشت.