تابستان امسال برای ایرانیان دیگر فقط با گرمای طاقت فرسا همراه نیست و خاموشیهای پیدرپی هم به بخشی از تجربه زندگی در این فصل تبدیل شدهاند. قطع مکرر برق، زندگی روزمره میلیونها نفر را تحت تاثیر قرار داده و بسیاری از کسب و کارها را مختل کرده است. در این میان، نگاهها به سمت متهمی جلب شده که شاید در نگاه اول غیرمنتظره به نظر برسد: استخراج بیتکوین. اما آیا ماینرها واقعاً عامل اصلی این بحران هستند؟
به گزارش
نسیم اقتصاد به نقل از تابناک، حتی در اخبار غیررسمی گفته می شود برخی سفارتخانه های خارجی در تهران قبض های برق نجومی دارند، حتی رقمی حدود 200 میلیارد تومان که برخی آن را به استخراج بیت کوین در سفارتخانه منتسب می کنند.
طبق گزارش دانشگاه کمبریج، در سال 2021، ماینینگ بیتکوین در جهان بیش از 121 تراواتساعت برق مصرف کرد، یعنی بیشتر از کل مصرف برق کشوری مثل آرژانتین! اما در ایران، این اعداد چه معنایی دارند؟
تخمین زده میشود که ماینرهای مجاز و غیرمجاز در ایران حدود 700 تا 2000 مگاوات برق مصرف میکنند، در حالی که ناترازی برق کشور در تابستان 1404 به 20،000 تا 27،000 مگاوات رسیده است. این یعنی ماینینگ، حتی در بدترین حالت، تنها 5 تا 10 درصد از مشکل ناترازی را تشکیل میدهد.
حتی در اخبار غیررسمی گفته می شود برخی سفارتخانه های خارجی در تهران قبض های برق نجومی دارند، حتی رقمی حدود 200 میلیارد تومان که برخی آن را به استخراج بیت کوین در سفارتخانه منتسب می کنند.
برای درک بهتر، فرض کنید یک دستگاه ماینر
Antminer S19
Pro با مصرف 3.25 کیلوواتساعت، 24 ساعت در روز کار کند. این دستگاه بهتنهایی در ماه حدود 2،340 کیلوواتساعت برق مصرف میکند، معادل مصرف یک خانوار متوسط ایرانی در یک سال!
ظرفیت اسمی تولید برق در ایران حدود 92,000 مگاوات و ظرفیت واقعی حدود 65,000 مگاوات است، در حالی که تقاضا در زمان اوج مصرف گاهی از این میزان فراتر میرود.
حالا تصور کنید صدها یا هزاران دستگاه مشابه در سولههای مخفی یا حتی خانهها روشن باشند. اما آیا این مصرف، بهتنهایی میتواند شبکه برق ایران را به زانو درآورد؟ پاسخ خیر است.
عوامل بزرگتری مثل فرسودگی زیرساختها، تلفات 6،000 مگاواتی در شبکه توزیع، و کمبود سوخت نیروگاهها نقش اصلی را بازی میکنند.
سود کلان، اما برای چه کسی؟ استخراج بیتکوین در ایران به دلیل برق ارزان، بهشتی برای ماینرها تلقی میشود. ایران با تعرفه برق 270 تومان به ازای هر کیلوواتساعت، ارزانترین برق جهان را دارد.
برای مثال، اگر یک بیتکوین با مصرف 143 مگاواتساعت (تخمین واقعیتر نسبت به ادعای 1،000 مگاواتساعت) استخراج شود، هزینه برق آن با تعرفه صنعتی (حدود 2،530 تومان به ازای کیلوواتساعت) حدود 361 میلیون تومان میشود. در مقابل، با قیمت بیتکوین 60،000 دلار (حدود 3.08 میلیارد تومان با نرخ دلار 51،350 تومان)، سود خام حدود 2.7 میلیارد تومان است. این یعنی بازگشت سرمایه در کمتر از 12 ماه برای یک دستگاه پیشرفته مثل
Antminer S19
XP ممکن است، نه 22 ماه که در متن اولیه ادعا شده بود.
اما این سود کلان به جیب چه کسانی میرود؟ گزارشها نشان میدهند که برندگان بزرگ کسان دیگری هستند: مزارع بزرگ ماینینگ... در حالی که پارساهای سادهلوح در گوشهوکنار ایران با ماینرهای خانگی رویای ثروت میبینند، مزارع بزرگ با دسترسی به برق یارانهای، بخش عمده سود را درو میکنند.
تجربه جهانی نشان میدهد که ماینینگ میتواند محرک توسعه انرژیهای تجدیدپذیر باشد. برای مثال، در سوئد، شرکت
Genesis Digital Assets یک مرکز ماینینگ با 1،900 دستگاه راهاندازی کرده که کاملاً با انرژی تجدیدپذیر کار میکند. در ایران نیز، انجمن بلاکچین پیشنهاد داده که ماینرها به جای مصرف برق شبکه، نیروگاههای خورشیدی یا بادی احداث کنند. این نهتنها فشار بر شبکه را کاهش میدهد، بلکه میتواند شغل ایجاد کند و درآمد دلاری برای کشور بیاورد.
از سوی دیگر، برخوردهای سختگیرانه مثل قطع برق ماینرهای مجاز در تابستان 1404 یا جریمههای سنگین برای ماینرهای غیرمجاز، بدون ارائه راهکارهای جایگزین، فرصتهای اقتصادی را از بین برده است. راهکارهایی مثل تعرفههای پلکانی، استفاده از تایمرهای هوشمند برای ماینینگ در ساعات غیرپیک، و تشویق به استفاده از انرژیهای سبز میتواند تعادل را به این صنعت بازگرداند.
حقیقت پشت تاریکیخاموشیهای ایران نتیجه ترکیبی از زیرساختهای فرسوده، مدیریت ناکارآمد، و مصرف بیرویه است. بیتکوین و ماینینگ، اگرچه بخشی از مشکل هستند، اما مقصر اصلی نیستند. با سیاستگذاری هوشمند، این صنعت میتواند از یک تهدید به یک فرصت تبدیل شود.
نظرات شما