به گزارش نسیم اقتصاد، ناترازی انرژی الکتریکی در سالیان اخیر موجب بروز مشکلات عدیده‌ای در بخش‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی کشورمان شده است. صرف‌نظر از برنامه‌ها و راهکارهای ارائه شده برای توسعه بخش عرضه انرژی الکتریکی چه در بخش نیروگاه‌های فسیلی و چه در بخش تجدیدپذیر، در این یادداشت علمی- کاربردی به راهکارهای قابل انجام مدیریت بار در بخش خانگی، که عمده بار مصرفی شبکه سراسری کشور در ماه‌های گرم سال را به خود اختصاص داده، پرداخته شده است
ویژگی مصرف انرژی الکتریکی در بخش خانگی، غیر یکنواخت بودن آن در طول شبانه روز است به‌گونه ای که در ماه‌های گرم تابستان بار مصرفی آن در ساعات میانی روز بسیار بیشتر از ساعات آغازین روز و یا ساعات پایانی شب است.
این تغییرات در تابستان عمدتا به دلیل استفاده از سامانه‌های سرمایشی در ساعات میانی روز و حتی آغازین شب می‌باشد و لذا مدیریت بار در بخش خانگی در تابستان کلیدی و راه حلی بسیار ساده برای کاهش خاموشی‌ها است.
خوشبختانه فرهنگ صرفه جوئی و مدیریت مصرف از گذشته دور همراه با مردم ما بوده است به عنوان مثال تجربیات موفق روش‌های بهینه بهره‌برداری و مصرف آب خصوصا در مناطق کویری کشورمان از این نمونه می باشد.
مدیریت بار مشترکین خانگی، به معنی تنظیم مصرف برق در واحدهای مسکونی به گونه‌ای که در ساعات اوج مصرف برق، تقاضای برق کمتری به شبکه وارد شود، است. این کار با کاهش مصرف برق در ساعات اوج و افزایش مصرف در ساعات غیر اوج انجام می‌شود.
بار الکتریکی مصرفی یک خانوار در حقیقت به عنوان مقدار برق مصرفی در واحد زمان تعریف شده و شاخصی مهم در صنعت برق محسوب می‌شود که با مدیریت آن می‌توان موازنه عرضه و تقاضای انرژی را برقرار و خاموشی ها را کاهش داد.
به طور معمول شرکت توانیر همه ساله برنامه‌های مفصلی را تحت عنوان "برنامه های پاسخگوئی بار" در این حوزه، بخصوص برای بخشهای صنایع، ادارات و کشاورزی تدوین و به موقع اجرا می‌گذارد، لیکن در بخش خانگی با توجه به شرایط موجود و برخی محدودیت‌ها، صرفا برنامه‌های معدودی طراحی و بیشتر بر برنامه‌های فرهنگی و آگاه‌سازی مردم تمرکز شده است. در همین راستا تلاش می‌شود تا با تهیه محتواهای آگاهی‌بخشی، دانش خانوارها را برای انجام مدیریت بار برق مصرفی خود ارتقاء دهیم.
کشور ما گرچه دارای آب و هوای چهار فصل و متنوع است، لیکن عمده مناطق آن در اقلیم گرم و خشک قرار داشته و تغییر اقلیم نیز شرایط آب و هوائی کشور را به سمت گرم‌تر شدن و طولانی شدن دوره گرما پیش برده است. افزایش دما هوا به موازات افزایش آپارتمان‌نشینی موجب افزایش تقاضا برای تهویه مطبوع ساختمان‌ها در ماه‌های گرم سال شده و به‌کارگیری این سامانه ها که عموما برقی می باشند، سبب افزایش شدید و همزمان تقاضای برق در ساعات گرم روز شده و از آنجائی که امکان تامین این مقدار برق در یک بازه زمانی محدود بطور همزمان امکان پذیر نبوده، شرکت‌های توزیع برق به ناچار اقدام به قطع برق نوبتی مشترکین برای حفظ پایداری شبکه برق می‌نمایند.
در این میان، مشترکان خانگی و یا خانوارها می‌توانند تقاضای برق خود را مدیریت و به نحو چشمگیری به کاهش خاموشی‌ها کمک نمایند که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.
معمولا هر مشترک خانگی دارای مؤلفه‌های مصرفی روشنایی، یخچال و فریزر، سرمایشی، تلویزیون و غیره است که تجهیزات خانگی معمول و مورد استفاده به همراه توان متوسط آنها در جدول (1) آورده شده است.
فهرست ارائه شده در جدول (1) به‌ طور تقریبی بر مبنای تجهیزات و لوازم خانگی انرژی بر یک مشترک خانگی متعارف که در یک آپارتمان در حدود 100 متری سکونت دارد، ارائه شده است.
این مشترک می‌تواند برنامه زمانی به‌کارگیری از آنها را در 24 ساعت شبانه روز و 7 روز هفته مدیریت نماید، تا هم هزینه برق کمتری بپردازد و هم با کمک به پایداری شبکه برق، خاموشی های برنامه‌ریزی شده را کاهش داده و از این رهگذر خودش هم کمتر دچار رخداد خاموشی گردد. به‌عنوان مثال، مشترک خانگی می‌تواند ماشین لباسشوئی را در ساعات آغازین روزهای تعطیل، ماشین ظرفشوئی را اوایل صبح و یا اواخر شب روزهای عادی و یا پایانی هفته استفاده نماید. همچنین می‌تواند در طول روز مصارف غیر ضروری خود همانند روشنایی را کاهش دهد. علاوه بر این می‌تواند در ساعات پایانی شب تا ساعات انتهایی صبح که هوا خنک تر است کولر خود را خاموش و حداکثر از پنکه استفاده نماید.
در ادامه، برنامه پیشنهادی برای استفاده از تجهیزات خانگی را در سه بازه کم باری( 23 تا 7)، میان باری (7 تا 11 و 17 تا 19) و پرباری (ساعت 11 تا 17 و 19 تا 23)، برای روزهای عادی و آخر هفته به ترتیب در جداول (2) و (3) ارائه شده است. لازم به توضیح است که در تهیه این برنامه هم نیاز و رفاه مشترک در نظر گرفته شده و هم مدیریت بار سمت خانوار لحاظ شده است.
جداول مربوطه پیوست خبر می باشد.