قاچاق سالانه یک میلیارد لیتر سوخت به خارج از کشور یکی از موضوعات بسیار مهمی است که این روزها به صدر اخبار حوزه انرژی آمده است و در مورد جزئیات، مسئولیت این میزان سوخت مایع و چرایی وقوع آن پرسش های فراوانی مطرح است.
اگرچه این اولین بار نیست که موضوع قاچاق یک میلیارد لیتر سوخت در فضای رسانه ای کشور مطرح می شود و تقریباً هر ساله با فرا رسیدن فصل سرد سال این موضوع مطرح می شود، اما امسال به واسطه ناترازی شدید در تأمین سوخت، طرح دوباره این ادعا با واکنش های فراوانی رو به رو شده است.
اهمیت این خبر زمانی بیشتر مشخص می شود که دانسته شود، یک میلیارد لیتر سوخت مایع چیزی معادل نیاز مصرف سوخت 20 روز کل نیروگاه های حرارتی کشور است و در صورت توقف این نوع قاچاق بخش قابل توجهی از مشکل کسری سوخت مایع در بخش نیروگاهی کشور قابل حل است.
در فصل سرد سال جاری ذخایر سوخت نیروگاهی کشور به 30 درصد رسیده است که نسبت به سال گذشته 2 میلیارد لیتر معادل 70 درصد کاهش یافته است.
 این یعنی وزارت نیرو در فصل سرد سال جاری با بیش از 2 میلیارد لیتر سوخت نیروگاهی کمتر نسبت به سال گذشته در حال تأمین حداکثری برق مورد نیاز بخش های مختلف است و رقم اعلامی در خصوص میزان قاچاق یک میلیارد لیتر سوخت مایع،  معادل 50 درصد کسری سوخت برای تولید برق در سال جاری نسبت به سال گذشته است.
آمار و ارقام بسیار بزرگی که به خوبی نشان می دهد در صورت توقف و جلوگیری از وقوع قاچاق این حجم از سوخت به خارج از کشور تا چه میزان می تواند در تکمیل ذخایر سوخت به ویژه در فصل سرد سال موثر باشد.
فارغ از ضرورت توقف این حجم از قاچاق سوخت مایع، پرسش مهمی که اینجا مطرح می شود این است که اساساً مسیولیت سوخت پیش از رسیدن و تحویل به مصرف‌کننده با کیست و آیا اساساً در فرآیند حمل و انتقال و پخش، ساز و کاری برای نظارت بر ذخایر سوخت که بسیار ارزشمند و حیاتی هستند وجود ندارد؟
پاسخ به این پرسش از آن جهت مهم است که مشخص می کند، عمل قاچاق سوخت در کدام مرحله از فرایند تحویل سوخت مایع به مصرف‌کننده بزرگی همچون نیروگاه ها رخ می دهد و بر همین اساس می توان آگاهانه در خصوص اقدام برای جلوگیری از وقوع این قاچاق تصمیم گیری کرد.

ناصر اسکندری، سرپرست معاونت راهبری تولید شرکت برق حرارتی در پاسخ به همین پرسش و ابعاد مختلف آن، گفت: تفاهم‌نامه‌ای در این ارتباط با شرکت پخش فراورده‌های نفتی منعقد شده است که بر اساس آن محل تحویل سوخت نیروگاه‌ها، مخازن سوخت مایع نیروگاه است. یعنی تا قبل از اینکه سوخت وارد مخزن شود، متعلق به نیروگاه نیست.