به گزارش نسیم اقتصاد، نخستین عرضه ربع سکه طلای بانک مرکزی ضرب 1403 امروز شنبه 19 آبان‌ماه در سی‌ودومین جلسه حراج سکه طلای مرکز مبادله ارز و طلای ایران انجام می‌شود. شروع جلسه حراج راس ساعت 12 امروز آغاز می‌شود و بازه ثبت سفارش از ساعت 12 الی 14 است.

پیش از این نیز مرکز مبادله اولین حراج سکه را اسفند 1402 برگزار کرد و ربع سکه طلا با ضرب سال 1386 عرضه و به مرور انواع قطعات سکه نیز افزوده شد و اکنون در جدیدترین حراج قرار است که ربع سکه با ضرب سال 1403 عرضه شود. کارشناسان پیش بینی کرده اند که احتمال زیاد عرضه سکه‌های 1403 روی حباب سکه اثر خواهد داشت. حال در استانه عرضه ربع سکه با ضرب سال 1403 بررسی اتفافات این حوزه و اثرات آن ضرورت دارد.

اهداف اولیه از عرضه سکه در مرکز مبادله

بانک مرکزی در راستای انجام وظایف و اختیارات خود بر اساس جزء 2 بند (ب) قانون بانک مرکزی ج.ا.ا (خرید و فروش طلا و ارز با هدف مدیریت بازار و حفظ ارزش ذخایر بین ­المللی کشور) و جزء 3 بند (ج) ماده 44 قانون مزبور (خرید و فروش شمش، طلای مسکوک و سایر فلزات گرانبها به عنوان یکی از روش­های مجاز برای مدیریت ذخایر ارزی) و به منظور مدیریت بازار سکه و نیز تسهیل دسترسی متقاضیان به مسکوکات طلا، در کنار ایجاد امکان عرضه شمش طلا (توسط تولیدکنندگان و واردکنندگان طلا)، در چارچوب دستورالعمل اجرایی معاملات سکه طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، به عرضه و حراج عمومی انواع قطعات سکه در مرکز مبادله ارز و طلا پرداخته است.

آمار خرید و فروش سکه در مرکز مبادله

آمار عملکرد عرضه مسکوکات  طلا در این مرکز طی 30 نوبت انجام شده از تاریخ 13 اسفند 1402   تا تاریخ 14 آبان 1403 ، حاکی از آن است که از مجموع حدود 1043 هزار سفارش ثبت شده قطعات مختلف سکه در این مرکز، تعداد 124 هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی، 81 هزار قطعه نیم سکه بهار آزادی و 225 هزار قطعه سکه ربع بهار آزادی (مجموعاً حدود 431 هزار قطعه انواع سکه)، به خریداران تخصیص داده شده است که کمتر از میزان ثبت سفارش صورت گرفته در دوره مزبور می­باشد.

عرضه سکه چه مزیت‌هایی داشته است؟

با توجه به اینکه مطابق با شیوه‌نامه نحوه برگزاری حراج سکه طلا در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، تخصیص سکه طلا در فرآیند حراج بر مبنای اولویت قیمت-زمان و بر حسب قیمت پیشنهادی متقاضی خرید در هر سفارش، صورت می‌گیرد؛ می‌توان عنوان کرد فرآیند حراج سکه، نسبت به سیاست‌های پیشین بانک مرکزی در حوزه مدیریت بازار طلا (نظیر پیش‌فروش سکه طلا یا عرضه سکه طلا در ابعاد گسترده)، از مزیت‌هایی نظیر شفافیت بیشتر قیمت، عدم ایجاد تقاضای اضافی در بازار، حفظ تعادل منابع و مصارف و حفظ سطح ذخایر طلای بانک مرکزی و در عین تامین مناسب و سازمان‌یافته نیاز بازار برخوردار است.

با توجه به سازوکار تعریف شده برای حراج قطعات سکه در مرکز مبادله مبنی بر سفارش ­گیری بدون محدودیت در دامنه و همچنین تعیین کف قیمت به منظور عرضه قطعات سکه در هر حراج متناسب با شرایط بازار و برخی شاخص ­های اقتصادی، اینکه تعداد معاملات تسویه­ شده همواره کمتر از میزان ثبت سفارش­ ها است حاکی از آن است که تقاضای کافی و موثر در کف قیمت تعیین شده (که عموماً کمتر از قیمت بازار می­ باشد)، وجود ندارد؛ همچنین میانگین قیمت حراج ­های برگزار شده نیز کمتر از قیمت بازار بوده که این هم گواه بر موضوع مزبور است.

این اقدام بانک مرکزی ضمن کاهش فشار تقاضا در بازار، بر تعدیل قیمت سکه عمدتاً با تخلیه حباب قیمتی نیز اثر گذار خواهد بود. علاوه بر این طبق قانون، ضرب مسکوکات طلا به صورت انحصاری در اختیار بانک مرکزی است و این بانک ضمن تداوم ضرب سکه، این اطمینان­ خاطر را ایجاد می­کند که با تقویت سمت عرضه متناسب با تحولات بازار طلا، در متعادل نگه­داشتن قیمت مسکوکات طلا ایفای نقش جدی تر خواهد نمود.  

معنای عدم وجود تقاضای موثر در حراج سکه چیست؟

یکی از دلایل حضور افراد در بازار دارایی­ ها در دوره­ های تلاطم بازارها، علاوه بر پوشش ریسک تورم، سفته ­بازی و کسب سود از نوسان قیمت ­ها در دوره ­های زمانی کوتاه ­مدت است. بر همین اساس عدم وجود تقاضای موثر در حراج ­های برگزارشده قطعات سکه می­ تواند ناشی از سطح پایین انتظارات تورمی فعالین بازار در خصوص چشم­ انداز آتی بازار سکه باشد.

دلیل افزایش قیمت سکه علیرغم حراج

این مزیت ها در حالی است که همزمان با حراج سکه قیمت های بازار آزاد افزایشی بود؛ پاسخی که کارشناسان و تحلیلگران اقتصادی و مسئولان میدهند این است که به طور کلی ارزش ذاتی سکه طلا از دو مولفه نرخ دلار در بازار داخلی (مشخصاً بازار غیررسمی ارز) و قیمت اونس طلا در بازار جهانی تاثیر می‌پذیرد که مولفه ذکر شده به صورت برونزا و تحت تاثیر تحولات جهانی و خارج از اختیار سیاستگذار تعیین می‌گردد.

علاوه بر این، بررسی تغییرات قیمت سکه طلا و تحولات مربوط به عوامل موثر بر آن نشان می‌دهد که نرخ ارز مهم‌ترین عامل موثر بر نوسانات قیمت قطعات مختلف سکه طلا طی سال های اخیر بوده است و بر همین اساس موثرترین راهکار در خصوص کنترل قیمت سکه طلا، ایجاد ثبات در بازار ارز است تا از طریق کنترل میزان تقاضای این دارایی و جلوگیری از نوسانات شدید آن، از سرریز نوسانات آن بر بازار سکه طلا نیز جلوگیری گردد.

آینده حراج سکه

همان طور که اشاره شد هدف اصلی این حراج ها ایجاد یک بازار شفاف و قابل کنترل است که تحت حاکمیت بانک مرکزی باشد و برای این بازار برای اثرگذاری نیاز به زمان و اقدامات تکمیلی دیگری دارد؛ در غیر این صورت بر ذخایر طلای بانک مرکزی به عنوان دارایی های ملی اثر گذار خواهد  بود.

البته فارغ از نوسانات اخیر که متاثر از مباحث سیاسی و بین المللی  بوده است، بازار ارز ثبات نسبی داشته و تنها عامل قیمت جهانی طلا نقش کلیدی ایجاد کرده است. بنابراین میتوان امیدوار بود با بازگشت ثبات به بازارهای جهانی،  اقداماتی همچون عرضه سکه بتواند جلوی سفته بازی و دلالی را بگیرد. به ویژه آنکه بنا بر اعلام مرکز مبادله ارز و طلای ایران، تصمیم بر این شده است که از 15 اسفندماه هر سال، سکه‌های سال بعدی ضرب شوند؛ بر این اساس، از اواسط اسفند سال جاری، ضرب سکه با تاریخ 1404 آغاز خواهد شد.