به گزارش نسیم اقتصاد، زمانی که دولت سیزدهم بر سر کار آمد ذخایر کشور از گندم و آرد نان خالی بود و فقط برای مدت زمان اندکی دولت می‌توانست با آن ذخایر کشور را تأمین کند، این درحالی‌است که در پایان دولت دوازدهم بخش عمده گندم مورد نیاز کشور از محل واردات تأمین می شد؛ تا جایی میزان خرید تضمینی گندم در دولت دوازدهم کاهش پیدا کرده بود که در آن سال‌ها بخشی از نیاز کشور در حدود هفت میلیون تُن گندم از محل واردات تأمین شد.
 
طبق گزارش های موجود، آمار خرید تضمینی گندم در سال 1400 یعنی ابتدای دولت سیزدهم حدود 4.5 میلیون تن بود که دولت در سال 1401 توانست خرید تضمیمنی خود از کشاورزان را به 7.5 میلیون تُن برساند. در سال نخست دولت سیزدهم برای تأمین گندم صنف و صنعت بین 1.5 تا 2 میلیون تُن گندم مورد نیاز از محل واردات تامین شد که دولت توانست با کاهش پنج میلیون تُنی واردات گندم، بیش از 2 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی داشته باشد.
 
در سال دوم فعالیت دولت سیزدهم یعنی سال زراعی 1402 تولید گندم به حدود 13 تا 13.5 میلیون تُن رسید که دولت توانست بیش از 10.5 میلیون تُن از این محصول را به شکل تضمینی خریداری کند و واردات به کمترین میزان خود حتی در صنف و صنعت رسید.
 
بنابراین با روی کار آمدن دولت سیزدهم و اجرای سیاست های حمایتی از کشاورزان در تولید گندم، با وجود تغییرات اقلیمی و استمرار خشکسالی ها، با اقداماتی همچون بالا بردن قیمت خرید تضمینی گندم، اجرای کشت قراردادی، جهش تولید در دیمزارها و تشویق کشاورزان به کشت گندم این مشکل برطرف شد، تا جایی که پس از گذشت 2 تا 2.5 سال کشور در تولید گندم نان به خودکفایی رسید.
 
افزایش قیمت خرید تضمین گندم از پنج هزار تومان در سال 1400 به 11 هزار و 500 تومان در سال 1401 و 15 هزار تومان در هنگام برداشت محصول در سال 1402 موجب افزایش تولید گندم کشور از 4.5 میلیون تن به 10.4 میلیون تن در سال گذشته شده است.
 
همچنین با پیگیری های رئیس‌جمهوری دولت سیزدهم و به همت وزیر جهاد کشاورزی وقت و شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی، برای سال زراعی 3_1402 قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم 17 هزار و 500 تومان تعیین شد که اجرای موفق این سیاست با نقش آفرینی وزارت جهاد کشاورزی در بخش تولید و محوریت سازمان برنامه و بودجه محقق شد.
 
برخی کارشناسان بخش کشاورزی بر این باورند که دولت برای حمایت از کشاورزان و افزایش تولید داخلی، قیمت‌گذاری گندم را حتی بیش از نرخ جهانی تعیین کرده است؛ یعنی اگر مبنای خرید ارز 60 هزار تومانی باشد، قیمت هر کیلوگرم گندم در مزارع دنیا به‌طور میانگین 10‌ هزار و 500 تومان است و قیمت امروز گندم در ایران 17 هزار و 500 تومان تعیین شده که رقم بالایی است.
 
در واقع با اقدام مؤثر وزارت جهادکشاورزی در خرید تضمینی گندم در 2 سال اخیر، حجم تولید گندم در کشور به بیش از 2.5 برابر افزایش یافت و میزان پرداخت دولت به گندمکاران به هفت برابر رسید که این امر نشان‌دهنده همت جدی و برنامه ریزی دقیق دولت در سیاست‌گذاری و تأمین منابع بودجه‌ای اجرای این سیاست راهبردی در کشور است.
 
خرید این مقدار گندم در سال زراعی که پشت سر گذاشتیم، کشور را در گندم نان به خودکفایی رساند و یکی از توفیقات بزرگ دولت در تولید و تأمین این محصول استراتژیک رقم خورد. البته این اقدام بزرگ با وجود مشکلاتی بود که دولت در تأمین منابع لازم برای خرید تضمینی گندم با آن روبه‌رو بود.
 
با وجود اینکه برخی متخصصان و مسئولان بخش کشاورزی، خودکفایی در تولید گندم کشور را متکی به احیای ردیف بودجه گندم می ‌دانند (در سالیان گذشته گندم دارای ردیف بودجه بود که حذف شده بود)، اما عوامل اصلی افزایش خرید گندم نسبت به سال‌ های گذشته را می‌توان قیمت‌گذاری مناسب، اعلام به موقع قیمت، اجرای کشت قراردادی (ارائه کودهای پایه و بذر)، تغذیه گیاهی و حمایت کودی دولت نام برد.
 
به نظر می رسد برای تولید گندم به عنوان یک کالای اساسی مهم باید تولید این محصول برای کشاورزان از نظر قیمتی و درآمدزایی صرفه اقتصادی داشته باشد؛ یعنی قیمت گندم باید به گونه‌ای تعیین می شد که کشاورز علاوه بر تأمین معاش خود بتواند عملیات مبارزه با علف‌های هرز، تکمیل دوره های آبیاری، تامین به موقع کودهای پایه و خرید بذر مناسب را انجام دهند، در غیر این صورت انگیزه ای برای ورود به زمین کشاورزی نخواهند داشت.
 
در دولت سیزدهم بحث تغذیه گیاهی نیز مورد توجه قرار گرفت تا جایی که کشاورزان با استفاده همزمان از کودهای پایه همچون کود اوره (ازت، نیتروژن، سفید یا شکری)، کود فسفاته (کود سیاه) و کود پتاسه (کود زرد یا قهوه‌ای) توانستند گندم خوب و باکیفیت تولید کنند. به‌کارگیری هر یک از این کودها به تنهایی منجر به افزایش عملکرد در هکتار نمی‌ شد، بلکه زمانی مصرف کود منجر به افزایش عملکرد در هکتار می‌شود که در کنار کود اوره از کودهای فسفاته و پتاسه استفاده شود.
 
البته اقدامات حمایتی دولت سیزدهم فقط منوط به حمایت از کشاورزان در تولید محصول گندم نمی شود، بلکه در محصولاتی همچون برنج، جو، پنبه، چغندرقند و دانه‌های روغنی نیز روند افزایش تولید و عملکرد در واحد سطح را شاهد هستیم.