معمولا در فصل زمستان با بارش برف، وقوع کولاک‌، انسداد مسیر و غیره به دلیل شرایط جوی، جاده‌های کوهستانی خصوصا محورهای برف‌گیر نظیر هراز، کندوان و غیره برای ساعاتی مسدود می‌شود و یا اینکه اعلام می‌شود تردد در محورهای کوهستانی فقط با زنجیر چرخ امکان‌پذیر است.

‌بارها در خبرهای هواشناسی و همچنین خبرهای مربوط به وضعیت جاده‌ها شنیده‌ایم که با توجه به شرایط جوی، مردم در روزهای پربارش یا روزهای برفی، از سفرهای جاده‌ای غیرضروری خودداری کنند و با اگر ضرورت دارند، حتما زنجیر چرخ و تجهیزات گرمایشی به همراه داشته باشند و یا در ایام تعطیلات، حتما قبل از آغاز سفر با مرکز مدیریت راه‌ها جهت دریافت آخرین وضعیت جاده‌ها، در ارتباط باشند.

این اطلاع از وضعیت جاده‌ها کمک می‌کند راننده با توجه به وضعیت خودرو خود، تجهیزات لازم و میزان ترافیک و یا برف و بوران در جاده‌ها، تصمیم بگیرد به سفر برود یا خیر و یا اینکه مسیر خود را تغییر دهد.

«مرکز مدیریت راه‌ها از چند طریق امکان اطلاع‌رسانی وضعیت جاده‌ها به مسافران و راننده‌ها را دارد»، این را معاون مرکز مدیریت راه‌ها می‌گوید و می‌افزاید: راه‌های ارتباطی مردم با مرکز مدیریت راه‌ها جهت اطلاع از آخرین وضعیت جاده‌ها، سامانه جامع 141 به عنوان کانال ارتباطی 24 ساعته مرکز مدیریت راه‌ها با مردم و مسافران، اپلیکیشن 141 و سایت‌ www.141.ir  است؛ ‌در اپلیکیشن و سایت امکان مسیریابی، تعیین مدت‌زمان رسیدن به مقصد و فاصله طولی بین مبدأ و مقصد وجود دارد، همچنین آخرین تصاویر جاده و ترافیک مسیر، به متقاضی عرضه می‌شود؛ در حال حاضر 1013 دستگاه دوربین نظارت تصویری در جاده‌های کشور فعال است که آخرین وضعیت جوی و ترافیکی راه‌ها را به سالن عملیات مرکز مدیریت راه‌ها ارسال می‌کند و ما از این طریق، اطلاعات سفر و وضعیت جاده‌ها را به آگاهی مردم می‌رسانیم، البته برنامه داریم در سال 1403 این سامانه به حدود 2 هزار دستگاه افزایش یابد.

‌در ادامه مشروح گفت‌‌وگوی فارس با مهدی مخبر، معاون مرکز مدیریت راه‌های کشور را می‌خوانید.

فارس: جناب مخبر، مرکز مدیریت راه‌ها با چه اهدافی راه‌آندازی شد و چه وظایفی دارد؟

‌مخبر‌: «اطلاع‌رسانی وضعیت راه‌ها‌، وضعیت ترافیکی و شرایط جوی جاده‌ها» همچنین «امکان ثبت شکایات در حوزه ناوگان حمل و نقل عمومی و مشکلات جاده‌ای» دو ماموریت مهم و اصلی ‌در حیطه فعالیت‌های مرکز مدیریت راه‌های کشور سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای است.

* کانال‌های ارتباطی مرکز مدیریت راه‌ها و مسافران برای ارائه اطلاعات جاده‌ها

فارس: مردم از چه طریق می‌توانند اطلاعات جاده‌‌ها و آخرین وضعیت راه‌ها را دریافت کنند؟‌

مخبر: سامانه جامع 141 کانال ارتباطی 24 ساعته مرکز مدیریت راه‌ها با مردم و مسافران در همه ایام سال است، همچنین اپلیکیشن 141 و سایت‌ www.141.ir دیگر کانال‌های ارتباطی ما با مردم است، در اپلیکیشن و سایت امکان مسیریابی، تعیین مدت‌زمان رسیدن به مقصد و فاصله طولی بین مبدأ و مقصد وجود دارد، همچنین آخرین تصاویر جاده و ترافیک مسیر، به متقاضی عرضه می‌شود.

‌‌در سالن عملیات مرکز مدیریت راه‌ها، امکان نمایش تصاویر بیش از یک‌هزار دستگاه دوربین نظارت تصویری به صورت آنلاین در مانتیورها به‌صورت زنده وجود دارد، آخرین تصاویر دوربین‌ها ‌جهت استفاده مسافران در سایت و اپلیکیشن 141 را درج می‌کنیم، همچنین برای مسافران این امکان فراهم شده است که‌ ‌در طول مسیر بین مبدأ تا مقصد از موقعیت مکانی مجتمع های خدماتی-رفاهی‌، جایگاه‌های عرضه سوخت‌، امکانات امدادی‌، حد ترخص شرعی و غیره مطلع باشند؛ کانال دیگر ارتباط ما با مردم سامانه ‌پیامکی 1000141 است که امکان اطلاع‌رسانی وضعیت راه‌ها و شرایط جوی جاده ها به مسافران را دارد.

* اپلیکیشن 141 پرمخاطب‌ترین کانال ارتباطی مرکز مدیریت راه‌ها با مردم‌/ ثبت 1.2 میلیارد درخواست

فارس: آماری از میزان مراجعه راننده‌ها و مسافران به سایت و اپلیکیشن مرکز مدیریت راه‌ها ارید؟ چقدر مخاطب دارید؟

مخبر: ‌در ایام تعطیلات و شرایط خاص جوی مانند بارش برف و باران تعداد مراجعه به سایت به تناسب افزایش می‌یابد، ‌از ابتدای امسال تا پایان دی‌ماه‌، 1.2 میلیارد درخواست در سامانه 141 ثبت شده است، فقط در دی‌ امسال 107 میلیون درخواست از سامانه از سوی مردم صورت گرفته است .

‌اپلیکیشن 141 از آن منظر که در بین کانال‌های ارتباطی ما، بیشترین استقبال را از سوی مردم دارد، به طو مستمر در حال توسعه و به‌روز‌رسانی است، از ابتدای سال تا پایان دی 414 میلیون درخواست در اپلیکیشن ثبت شده است‌؛ فقط در دی‌ماه 33 میلیون درخواست ثبت شده داشتیم، طبق اطلاعاتی که داریم، 1.4 میلیون نفر‌ اپلیکیشن 141 را روی تلفن‌های همراه خود نصب کرده ا ند.

* فعالیت اداره مدیریت راه‌ها در 33 استان‌ها

فارس: مسافران در هر استان اگر با شماره 141 تماس بگیرند و خواهان دریافت اطلاعات جاده‌ها باشند، به ستاد وصل می‌شوند؟

مخبر: در استان‌ها مردم پس از تماس با شماره 141 به مرکز مدیریت راه‌های همان استان متصل می‌شوند، ما 33 اداره مدیریت راه‌ها در کشور داریم، در استان کرمان دو مرکز (شمال و جنوب) و در سیستان و بلوچستان هم دو مرکز (زاهدان و ایرانشهر) داریم.

* مردم پیش از ‌سفر‌ اطلاعات جاده‌ها را بگیرند تا مدیریت بار ترافیکی محقق شود‌

‌از ابتدای امسال 21 میلیون تماس با تلفن مرکز مدیریت راه‌ها ثبت شده است و در دی‌ امسال 130 هزار تماس داشته‌ایم، در موضوع سامانه پیامکی نیز از ابتدای سال 779 هزار پیامک دریافت کرده‌ایم، بطوریکه در دی‌ امسال 52 هزار پیامک ثبت شد‌.

‌سامانه‌های هوشمند حمل و نقل جاده‌ای در راه‌های همه استان‌های کشور امکانات نظارتی و اطلاع‌رسانی دارد، در هر 30 الی 40 کیلومتر به صورت میانگین، یکی از تجهیزات هوشمند جاده‌ای نصب است که اطلاعات ترافیکی و وضعیت راه‌ها احصا می‌شود‌‌، اگر مردم پیش از عزیمت به سفر، این اطلاعات را کسب کنند، قطعا امکان مدیریت بار ترافیکی جاده‌ها وجود خواهد داشت. 

* فعالیت 1013 دستگاه دوربین نظارت تصویری در جاده‌ها‌

فارس: فرمودید اطلاعات سالن عملیات مرکز مدیریت راه‌ها در مورد وضعیت جوی و ترافیکی را از طریق دوربین‌های نصب شده در سطح جاده‌ها اخذ می‌کنید؛ چه تعداد دوربین‌ در جاده‌ها دارید و این دوربین‌ها چه ویژگی‌هایی دارد؟

مخبر: ‌در حال حاضر یک هزار و 13 دستگاه دوربین نظارت تصویری در جاده‌های کشور فعال است که پیش‌بینی می‌شود در سال 1403 به حدود 2 هزار دستگاه افزایش یابد؛ دوربین‌‌های نظارت تصویری باید مقاومت و کیفیت بالایی داشته باشد به هر حال این دوربین‌ها از دمای منفی 30 درجه تا بیش از 50 درجه در جاده‌ها باید کارایی داشته باشد و همزمان در مناطق با شرایط بد آب و هوایی مانند گردوخاک، مه‌، طوفان و برف و بوران هم‌ تصاویر زنده و شفاف ارائه کند.

* برنامه افزایش سامانه‌های حمل‌ونقل هوشمندِ جاده‌ها‌‌ به 2000 دستگاه 

‌فارس: برنامه‌ای برای افزایش تعداد دوربین‌های نظارت تصویری در سطح جاده‌ها دارید؟

مخبر: نصب 820 دستگاه دوربین تصویربرداری ثابت در جاده‌ها در دستور کار قراردارد که دما و رطوبت  را هم ثبت می‌کند و در تکنولوژی‌های جدیدِ این دوربین، پلاک نیز ثبت می‌شود و میزان تردد وسایل نقلیه را هم اندازه‌گیری می‌کند‌، 200 دستگاه دوربین ثبت تخلفات سرعت هم به زودی در جاده‌های شریانی کشور نصب خواهد شد. علاوه بر این حدود 980 دستگاه دوربین نظارت تصویری نیز در نقاط پر حادثه‌، گردنه های برفگیری و نقاط حساس جاده‌ها در حال نصب و ارتقاء است.

* رصد تردد جاده‌ها با ‌2779 دستگاه ترددشمار ‌در جاده‌های شریانی

فارس: با توجه به اینکه روزانه آمار تردد خودرو در جاده‌ها و محورهای پرترافیک را اعلام می‌کنید، چه تعداد ترددشمار در جاده‌های شریانی کشور نصب دارید؟

مخبر: 2 هزار و 779 دستگاه ترددشمار به صورت لوپ القایی در جاده‌های شریانی کشور نصب شده است، که شامل رصد پنج نوع خودرو «سواری و وانت»، «مینی‌بوس و کامیونت »، «اتوبوس»، «کامیون دو محور» و «کامیون و تریلر بیش از سه محور» است؛ از ابتدای سال جاری تا پایان دی‌، 673 میلیون تردد از این طریق ثبت شد، فقط در دی‌ماه 60 میلیون تردد خودرو در جاده‌های کشور ثبت شده است.

* ارسال تخلفات سرعت لحظه‌ای و متوسط به پلیس/ ثبت 2.5 میلیارد پلاک در 9 ماه

فارس: با توجه به اینکه شما امکان ثبت سرعت لحظه‌ای و متوسط را در محورهای مواصلاتی از طریق دوربین‌‌های ثبت تخلف سرعت دارید، این تخلف‌ها از طریق چه تعداد دوربین احصا می‌شود و در اختیار پلیس قرار می‌گیرد؟‌

مخبر: ‌سامانه جامع ثبت تخلفات عبور و مرور، شامل 2 هزار و 330 دستگاه دوربین ثبت تخلف سرعت، در جاده‌ها ‌است، از ابتدای امسال تا پایان دی، 2.5 میلیارد پلاک خوانده‌ و تخلفات سرعت لحظه‌ای و متوسط احصا شده است، در این راستا ‌تخلف 49 میلیون پلاک تا پایان ماه مذکور به پلیس جهت اعمال قانون و صدور قبض جریمه ارسال شده است.

* شیوه مقابله با اضافه‌تناژ ناوگان باری در جاده‌ها/ امسال تخلف 5.4 میلیون پلاک به پلیس ارسال شد

فارس: یکی از مشکلات سازمان راهداری که درواقع معضلی برای جاده‌های کشور است، کمبود اعتبار نگهداری و بهسازی راه‌ها است، از دلایل اصلی فرسودگی و تخریب جاده‌ها، اضافه تناژ ناوگان سنگین و عبور و مرور خودروها است، برای مقابله با اضافه تناژ ناوگان سنگین چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید؟

مخبر: بله اضافه تناژ ناوگان سنگین باری، از مشکلات ما در جاده‌ها است که خسارت زیادی به راه‌ها وارد می‌کند، خسارت اضافه‌تناژ به راه‌ها به توان 4 محاسبه می‌شود، در این راستا جاده‌های کشور را به سامانه توزین در حال حرکت مجهز کرده‌ایم، 98 دستگاه سامانه توزین در حال حرکت (WIM) در سطح جاده‌های کشور داریم خصوصاً جاده‌هایی که کامیون‌های سنگین از آنجا عبور می‌کنند، پلاک این کامیون‌ها از طریق دوربین ثبت و تخلفات به پاسگاه بعدی ارجاع می‌شود، پاسگاه مجدداً با توزین دقیق‌تر آن کامیون یا تریلر، در صورت داشتن اضافه بار نسبت به اعمال جریمه و خالی کردن بار اضافه و معرفی جهت دریافت خسارت ، اقدام می‌کند‌، تا پایان دی امسال، 328 میلیون پلاک در موضوع اضافه تناژ خوانده شده است که تخلف 5.4 میلیون پلاک به پلیس ارسال شده است.

‌همچنین از طریق همین دوربین‌ها، ناوگان فاقد بارنامه با سامانه هوشمند رصد و تخلفات به پلیس ارسال می‌شود، از ابتدای سال تا اول بهمن،‌ 377 هزار پلاک متخلف به پلیس معرفی شده است.

* فعالیت 207 دستگاه تابلو پیام متغیر در جاده‌های کشور 

فارس: تابلوهایی که در برخی جاده‌‌ها نصب است و اطلاعات و یا هشدارها را به راننده اعلام می‌‌کند، از سوی مرکز مدیریت راه‌ها نصب شده است؟

مخبر: بله، از اعتبارات مرکز مدیریت راه‌ها، 207 دستگاه تابلو پیام متغیر در جاده‌های کشور داریم که آخرین اطلاعات جاده‌ها، ترافیک، شرایط جوی و انسداد را به اطلاع مسافران می‌رساند.

همه مواردی که عنوان شد کمک می‌کند که مردم در جاده‌ها با ایمنی بیشتری تردد کنند و سوانح رانندگی کاهش یابد.

* تجهیز ماشین‌آلات راهداری به ردیاب‌

فارس: باتوجه به اینکه شما با راهداران در ارتباط هستید، چه خدماتی به آنها ارائه می‌دهید؟

مخبر: ماشین‌آلات راهداری متعلق به سازمان راهداری در جاده‌‌های کشور فعال است، در ماشین‌آلات راهداری‌ کشور، ردیاب نصب شده است، ‌9 هزار و 673 دستگاه ردیاب در همین تعداد ماشین‌آلات راهداری نصب شد که امکان ردیابی، وضعیت پیمایش‌، ماموریت و وضعیت سوخت این ناوگان از این طریق محقق شد.

فارس: با تشکر از شما بابت وقتی که برای این مصاحبه اختصاص دادید.

مخبر: من هم از شما بابت پیگیری این موضوعات تشکر می‌کنم.