به گزارش نسیم اقتصاد، ندافراهانی- واردات خودرو برای اولین بار در ایران حدود 102 سال پیش آغاز شد. ایرانی‌ها که مردمانی علاقمند به ماشین بوده و هستند در همان زمان از خودروهای وارده به کشور استقبال خوبی کردند، گرچه زمانی نگذشته بود که هر دو دستگاه خودرو رنو که از جمله اولین خودروهای وارداتی به ایران بودند به دلایلی از بین رفتند. با این حال اما ورود خودرو به ایران دیگر از علایق بزرگان کشور شده بود و به نوعی پای واردات خودرو به کشور به ویژه برای تهرانی‌ها باز شده بود. اما این راه طولانی تا به امروز، با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه  شده؛ و این صنعت، با چالش‌ها و مسائل بسیاری روبرو بوده است.
در حال حاضر اعمال تحریم های مختلف علیه ایران، صنعت خودروسازی را با بحران های مختلفی مواجه کرده است. یکی از عواملی که صنعت خودروسازی را با چالشی جدی مواجه کرده، آغاز تحریم‌های ایران بود و در نتیجه آن شرکای خارجی، همکاری خود با شرکت‌های ایرانی را کاهش داده یا قطع کردند. در همین حال خودروسازان بزرگ ایرانی، متاثر از سیاست‌های دولتی، دست به گسترش بی‌رویه صنایع خود زدند و با افتتاح کارخانه‌های متعدد، در داخل و خارج از کشور، ضمن افزایش بی‌دلیل ظرفیت تولید، منابع مالی بسیاری را نیز اتلاف کردند.
 
طی سال های 90 تا  93واردات خودرو بیش از 2.5 برابر شد
 
در فاصله سال‌های 1390 تا 1393، به رغم فشار سنگین بر صنعت خودروسازی، واردات خودرو نیز افزایش یافت و در طی 4 سال، بیش از 2.5 برابر شد.
همچنین با ارایه تسهیلات ارزان قیمت به مردم و سرکوب قیمت‌ها، آن هم در حالی که نرخ ارز به سه برابر ارزش پیشین خود رسیده بود، عملا شرکت‌های خودروسازی برای اولین بار زیان‌ده شدند. این اتفاق نخستین بار در سال 1391 افتاد و زیان خودروسازان در سال 1392، تشدید شد. پس از این اتفاقات بود که بازار خودرو راکد شد و همزمان به دلیل بروز مشکلات جدی در واردات قطعه، ظرفیت تولید نیز به شدت کاهش یافته و ظرفیت مازاد قابل توجهی در شرکت‌های خودروسازی به وجود آمد.
ظرف یکسال، از سال 1390 تا 1391، در حالی که ظرفیت خودروسازان، 200 هزار خودرو در سال افزایش یافت، میزان تولید خودرو در کشور 717 هزار دستگاه، کاهش یافته و به رقم 924 هزار دستگاه رسید. با وجود ضربه شدیدی که در این دوره به صنعت خودرو وارد شده بود، اما واردات خودرو افزایش یافت.
 
از سال   1394 صنعت خودرو در کشور دوباره رونق گرفت/ تولید یک میلیون و 255 هزار خودرو در کشور

از سال 1394 و با تغییرات قابل توجهی همچون امضای برجام و پایان موقت تحریم‌های ایران، صنعت خودرو در کشور دوباره رونق گرفت. شرکت‌های بزرگ خودروسازی کشور با امضای قراردادهای جدید با شرکت‌های خارجی، برنامه‌های گسترده‌ای را برای تجدید حیات این صنعت آغاز کردند. در نتیجه همین برنامه‌ها بود که تعداد خودروهای تولید شده در سال‌های 1394 و 1395 دوباره افزایش یافت و در سال 1395، یک میلیون و 255 هزار خودرو در کشور تولید شد. این آمار تا سال 1396 نیز سیر صعودی داشت و به رقم 1 میلیون و 535 هزار دستگاه رسید.
با این حال و با وضع تحریم‌های یک جانبه توسط آمریکا و افزایش شدید نرخ ارز، شرکای خارجی دوباره از کشور خارج شدند و مشکلات جدیدی در صنعت خودرو پیدا شد. در نتیجه این مشکلات، میزان تولید خودروسازان دوباره افت کرد و تولید برخی از مدل‌های خودرو نیز متوقف گردید.
در حال حاضر بحث واردات خودرو باز هم مورد توجه قرار گرفته تا بستری برای بالا رفتن کیفیت داخلی نیز فراهم شود.
به گفته علی جدی، نایب رییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، درباره واردات خودرو و زمان ورود اولین محموله خودروهای وارداتی طبق گفته وزیر صمت، تا اواخر بهمن و اوایل اسفند 1401 خواهد بود. قیمت کارخانه‌ای خودرو هم نباید افزایش پیدا کند چون به اعتقاد دولت نرخ ارز کاهش پیدا خواهد کرد. در همین راستا و برای بررسی بیشتر ابعاد واردات خودرو به سراغ مهدی دادفر دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو رفتیم.
 
دستور العمل واردات خودرو گرایش به تولید دارد/ قیمت خودروی تولید داخل کاهش نخواهد یافت
 
مهدی دادفر دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو در گفت و گو با خبرنگار نسیم اقتصاد درباره واردات خودرو گفت: دستور العمل بحث واردات مشخص است اما اصالتا و ذاتا گرایش به سمت تولید دارد. در واقع، توجه به وارداتی دارد که منجر به تولید شود.
وی افزود: در این فضا عملا کار کردن با این مدل سخت خواهد بود؛ این امر هزینه زیادی می برد که کار را سخت خواهد کرد. کسانی می توانند در این مسیر وارد شوند که دستی در تولید داشته باشند. اما عملا وارد کننده ها نمی توانند در این مسیر وارد شوند.
دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو درباره روند صعودی قیمت خودرو در سطح بین الملل و واردات خودرو، تصریح کرد: در حال حاضر، قیمت خودرو در جهان افزایش و تولید خودرو کاهش پیدا کرده است که مهم ترین دلیل آن تولید خودروهای الکترونیکی است. تنها شرکتی هم که به نظر می آید در امر واردات خودرو بتواند موفق شود، کرمان موتور بوده و اکثر خودروهای وارداتی شامل خودروهای چینی می شود.
دادفر تاکید کرد: بدون تردید، قیمت خودروهای داخل هم پایین نخواهد آمد؛ چون بازار رقابتی نیست و تعداد واردات هم اندک است.
وی درباره جبران زیان انباشته خودروسازان گفت: به دلیل عدم نهضت چابک سازی و کاهش هزینه ها، در بحث جبران زیان انباشته هم خودروسازان، همچنان مجبورند قیمت خودرو داخل را افزایش دهند و تنها راه جبران زیان انباشته، همان افزایش قیمت هاست.
دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو در ادامه خاطرنشان کرد: در سال 94 الگوی شاخص واردات برای تمام اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد بود و صرفا باید کارت بازرگانی داشتند و نمایندگی خودرو را پشتیبانی می کرد. اما در آن فضا امکان واردات خودرو خارجی روز برای بیشتر افرادی که علاقه مند به فعالیت در حوزه واردات بودند وجود داشت. در حال حاضر شرایط این طور نیست اگر بخواهید ماشینی را وارد کنید باید به شرط تولید و انتقال تکنولوژی وارد کنید.
وی تاکید کرد: مدلی  که در حال حاضر برای واردات خودرو مدنظر است، واردات چند نمونه خارجی، بعد راه اندازی خط تولید آن است. اما در گذشته (شاخص سال 94) فضا رقابتی بود و در حال حاضر اینطور نیست و بیشتر خودرو چینی تنها مدنظر است.
دادفر درباره نحوه رونق تولید خودروی داخل و ایجاد بازار رقابتی از طریق واردات خودرو، متذکر شد: بهترین راهکار برای توسعه واردات خودرو آزاد کردن واردات، برای کلیه افراد از سن بالای 18 سال است؛ تا مجوز ورود خودرو دلخواه خارجی را داشته باشند. در این صورت مشتری توان مقایسه قیمت را پیدا کرده و این امر منجر به گسترش فضای رقابتی در بهبود کیفیت خودرو داخل هم می شود.
 
130 تا 150 هزار میلیارد تومان زیان انباشته ایران خودرو و سایپا است
 
به گفته حسین قربانزاده رئیس سازمان خصوصی کشور؛ بحث باز شدن قفل سهامداری خودرو سازی ایران خودرو و سایپا، با توجه به سهام چرخه ای و تودلی که هر دو شرکت دارند برای اینکه کارایی و بهره وری بیشتری صورت بگیرد و مداخله دولت هم کاهش پیدا کند و به صفر نزدیک شود، باید مورد توجه واقع شود. البته این دو شرکت خودرو ساز درصدهای متفاوتی از سهام تودلی دارند. در حال حاضر، حدود 130 تا 150 هزار میلیارد تومان زیان انباشته این 2 خودروساز است.
البته سهم 5 درصدی دولت در ایران خودرو و 17 درصدی در سایپا لزوما ملاک نیست بلکه حتما باید نگاه جامع تری داشت که کل این دو شرکت به نحوی واگذار شود که هم نقدینگی به شرکت بیاید، هم بهره وری و کارایی افزایش پیدا کند و هم از زیان انباشته خارج شوند.

یک میلیارد یورو منابع برای واردات خودرو پیش‌بینی شده

گفتنی است، با توجه به اظهارات وزیر صمت، در حال حاضر، یک میلیارد یورو منابع برای واردات خودرو پیش‌بینی شده و تمام زیرساخت‌های لازم برای آن فراهم و ثبت سفارش توسط خودروسازان آغاز شده است. به زودی واردات خودرو آغاز می‌شود اما به دلیل الزام انتقال فناوری توسط واردکنندگان خودرو، پروسه واردات کمی زمان‌بر شده است.
آیین‌نامه واردات خودرو با هماهنگی سازمان ملی استاندارد، محیط زیست مصوب شده است. متقاضیان واردات خودرو، تقاضاهای خود را ارائه کرده‌‌اند. اگر مشکلی در این روند ایجاد شود ما آن را برطرف خواهیم کرد.  واردکنندگان خودرو در حال انعقاد قراردادهایشان هستند. ارائه خدمات پس از فروش و انتقال فناوری از شرایط اصلی واردات هستند.