به گزارش نسیم اقتصاد، غول نفت و گاز جهان بیشتر از 40 روز است که وارد جنگ نظامی با همسایه خود شده است. تهاجم نظامی روسیه به اوکراین بازار گاز اروپا را دچار تنش کرده است و قیمت نفت در هفته‌های گذشته بارها رکورد جابه‌جا کرد. قیمت  نفت خام برنت در ماه مارس سال 2020 تنها 22 دلار در هر بشکه بود؛ با بروز جنگ میان اوکراین و روسیه، در اوایل ماه مارس سال‌جاری میلادی به بالاترین سطح خود در 14 سال اخیر دست یافت و به قیمت بیش از 130دلار در هر بشکه معامله شد. با وجود کاهش بهای نفت به حدود 108 دلار در روزهای گذشته اما پیش بینی ها از بهبود رشد اقتصادی در کشورهای نفت خیز دنیا خبر می دهد. به عنوان مثال در تازه ترین گزارش منتشر شده عراق توانسته رکورد بی سابقه ای را در افزایش صادرات نفت خود به ثبت برساند. به گزارش الجزیره، وزارت نفت عراق اعلام کرد این کشور 11.07 میلیارد دلار نفت در ماه مارس صادر کرده که بالاترین رقم طی 50 سال گذشته را نشان می‌دهد.
عربستان هم که با صادرات 10.3 میلیون بشکه در روز بزرگترین صادرکننده نفت خام دنیا محسوب می شود، افزایش چشم گیری را در درآمدهای حاصل از فروش نفت خود به ثبت رسانده است. جالب است که بدانید شرکت نفت آرامکوی عربستان قیمت نفت خام سبک عرب را برای ارسال به آسیا در ماه آینده میلادی تا 9.35 دلار در هر بشکه بالاتر از شاخص منطقه‌ای افزایش داد. رشد قیمت نفت موجب شده که آرامکو عربستان در میان شرکت های تریلیون دلاری همچون اپل و مایکروسافت قرار گیرد.
نفع رشد قیمت ها برای ایران چه بود؟
اما سوال اینجاست که ایران تا چه اندازه توانسته از فرصت پیش آمده استفاده کند. ایرانی که طبق گفته های خجسته مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت، از نظر نفت و گاز در رتبه نخست جهان قرار داشته و ذخایر قابل استحصال نفتش بر مبنای ضریب بازیافت، حدود 157‌میلیارد بشکه و ذخایر گازیش هم حدود 33 تریلیون مترمکعب بوده و بیش از 1200‌میلیارد بشکه معادل نفت خام در زیرزمین دارد، تا چه اندازه در این مدت کسب درآمد کرده است.؟
جواد اوجی وزیر نفت اعلام کرده ظرفیت کنونی تولید نفت به پیش از تحریم‌ها و به بیش از 3 میلیون و 800 هزار بشکه در روز رسیده است. او همچنین مدعی است که میزان صادرات نفت ایران به بالای یک میلیون بشکه رسیده  و وزارت نفت حدود 10 درصد بیشتر از تعهد خود منابع مالی به دولت تزریق کرده است.
ضرر 150 میلیون دلاری هر روز تاخیر در احیای برجام
در این بلبشوی بازار انرژی، ایران می‌توانست صاحب برگ برنده باشد اما تحریم این برگ برنده را گرفته است. حالا حدود یک سال است که ایران درگیر گفت‌وگوهای احیای برجام است و اگر این گفت‌وگوها زودتر به نتیجه می‌رسید ایران می‌توانست نفت خود را به جای ذخایر استراتژیک آمریکا روانه بازار جهان کند. مصطفی تاجزاده تحلیل گر سیاسی به تازگی در توئیتی با اشاره به افزایش درآمدهای عراق اعلام کرده که درآمد نفتی عراق در ماه گذشته به 11 میلیارد و 70 میلیون دلار رسید و توانست بعد از عربستان بزرگترین تولید کننده اوپک شود. تاخیر در احیای برجام و لغو تحریم ها روزانه حداقل 150 میلیون دلار به اقتصاد ایران ضربه می زند.  شاهین اصغری عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران و آلمان هم در توئیتی نوشت: در شرایطی که ایران بیش از 130 میلیون بشکه نفت  آماده تحویل در شناورهای روی آب دارد و می توانست با توافق سریع تر وین نفت را به قیمت 120 الی 130 دلار بفروشد، به دلیل تعلل  در حال از دست دادن فرصت استثنایی است.
سنگ اندازی برخی برای امضا نشدن قراردادهای نفتی
مهدی حسینی معاون سابق وزیر نفت اما به برخی سنگ اندازی ها در داخل کشور اشاره می کند. سنگ اندازی هایی که مربوط به امروز و دیروز نبوده و سالهاست که زنجیر به پای اقتصاد ایران بسته است. او  در حالیکه گریزی به تجربه سال های گذشته صنعت نفت می زند، در گفتگو با نسیم اقتصاد نگرانی اصلی این روزهایش را خود تحریمی ها اعلام می کند. طراح قراردادهای IPC در سخنان خود از دست های پشت پرده ای می گوید که علاقه ای به امضای قراردادهای نفتی ایران با کشورهای خارجی در سال های گذشته نداشتند: « وقتی برجا م امضا شد با حجم بالایی از تقاضا برای امضای قرارداد با شرکت نفت مواجه شده بودیم. طبیعی هم بود، چرا که هزینه‌ها استخراج از میادین ایران بسیار پایین بود و زمین شناسی ما برای شرکت‌های نفتی جذاب. دیگر این ما بودیم که برای متقاضیان قرارداد با ایران شرط می‌گذاشتیم. یادم هست که برای توسعه میدان آزادگان در حال مذاکره با ژاپنی‌ها بودیم. قرار بود که ظرف 52 ماه حدود 260 هزار بشکه نفت در این میدان تولید کنند. برای شروع مذاکرات شرط گذاشتیم که 4 میلیارد و 200 میلیون دلار وام با سود کمتر از نیم درصد به حساب شرکت نیکو واریز کنند. در آن موقع به طنز می‌گفتیم که زیر لفظی می‌خواهیم. ژاپن هم اتفاقا برای وصلت با این عروس جذاب این پول را پرداخت کردند و شرکت نیکو توانست از این محل فایناس بسیاری از پروژه‌ها را انجام بدهد. اما در داخل کشور کاری شد که ژاپنی‌ها از ایران رفتند.»
او اینگونه صحبت های خود را ادامه می دهد: دوباره ژاپنی‌ها بعد از برجام خواهان مذاکراه با ما بودند. من در مذاکرات با آنها دوباره شرط گذاشتم که باید نفت بیشتری از ما بخرند. ضمن اینکه این بار باید 8 الی 9 میلیارد دلار به ما پول به ما بدهند. عین جمله نخست وزیر ژاپن بعد از مطرح کردن این شرط این بود که «ما به طور مثبت این مساله را مد نظر قرار می‌دهیم و بررسی خواهیم کرد.» بعدها متوجه شدیم که برخی در داخل کشور مانع امضای این قرارداد شدند. آنها رفتند و ما دچار مشکلات خودمان در داخل کشور شدیم. با وجود تقاضای بالایی که برای سرمایه گذاری در ایران وجود داشت برخی سنگ اندازی‌های داخلی موجب شد که مذاکرات ما با شرکت‌های متعدد زمین بخورد و برجام عملا منجر به توسعه صنعت نفت منجر نشد.
طراح قراردادهای IPC معتقد است که حالا تاریخ دوباره در حال تکرار شدن است. مذاکرات وین به نقطه حساسی رسیده و امیدواری‌ها برای احیای برجام افزایش یافته است. خواسته اصلی امروز ما لغو تحریم‌هاست. اما این بار اگر این خواسته تامین شد، دوباره خودمان نابودش نکنیم و اجازه ندهیم که خود تحریمی‌ها مانع توسعه این صنعت بزرگ شود. بیایید کمک کنیم تا دوباره ایران به یک بازیگر مهم و کلیدی در بازار نفت و گاز تبدیل شود.