در گفت‌وگوی اختصاصی نسیم اقتصاد با علی اکبر صابری، مدیرروابط عمومی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران، آخرین تحولات در زمینه واگذاری نیروگاه‌های برق‌آبی، مدل‌های نو سرمایه‌گذاری و چشم‌انداز ورود سرمایه‌های داخلی و خارجی به صنعت انرژی بررسی شده است که گفت‌وگوی کامل را در ادامه می‌خوانید.

درباره سابقه و جایگاه فعلی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران کمی توضیح دهید. 

شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران حدود 36 سال است که در عرصه طراحی، ساخت و بهره‌برداری از سدها و نیروگاه‌های بزرگ برق‌آبی کشور فعال است. در واقع می‌توان گفت بزرگ‌ترین کارفرمای این صنعت در سطح ملی هستیم. تاکنون حدود 45 درصد سدهای کشور  توسط این شرکت احداث شده و از ظرفیت نصب نزدیک به  12 هزار مگاوات نیروی برق‌آبی ، تقریباً  9 هزار مگاوات  آن توسط ما تأمین شده است.

در طول این سال‌ها در  24 استان فعالیت‌های اجرایی داشته‌ایم و اکنون پروژه‌هایی مطالعاتی در استان‌های باقیمانده نیز در حال انجام است. از این رو شرکت آب و نیرو از معدود مجموعه‌هایی است که به‌صورت فراگیر در سراسر ایران نقش‌آفرینی کرده است.

در نمایشگاه اخیر انرژی پاک، محور اصلی فعالیت‌های شما کدام بخش بود؟ 

ما تمرکز ویژه‌ای بر انرژی تجدیدپذیر برق‌آبی داشتیم. انرژی تجدیدپذیر آن نوع انرژی است که در طول عمر انسان دوباره به دامان طبیعت بازمی‌گردد. برخلاف انرژی‌های فسیلی که محدودند، منابعی مانند  برق‌آبی، خورشیدی، بادی و جزر و مدی  تجدیدپذیر محسوب می‌شوند. اکنون حدود  28 درصد از مصرف انرژی جهان  از این منابع تأمین می‌شود و تلاش جهانی بر افزایش سهم آن در سبد انرژی است. در کشور ما نیز در دو سال اخیر توجه بسیار جدی‌تری به این مسیر شده و همکاران ما در حوزه انرژی خورشیدی عملکرد قابل تحسینی داشته‌اند.

در مورد مشارکت بخش خصوصی در طرح‌های برق‌آبی، چه تحولی ایجاد شده است؟ 

مدیرعامل:  سال‌ها سرمایه‌گذاران بخش خصوصی تمایل داشتند وارد این حوزه شوند، اما  قواعد خرید برق  در گذشته، موجب می‌شد سرمایه‌گذاری از نظر اقتصادی به‌صرفه نباشد. خوشبختانه در یکی دو سال اخیر، با  اصلاح مقررات بازار برق و اقدام‌های جدی آب و نیرو، مدل جدیدی از سرمایه‌گذاری شکل گرفته است.

ماه گذشته، بسته‌ای شامل  پنج نیروگاه کوچک برق‌آبی  را برای نخستین‌بار به بخش خصوصی واگذار کردیم. همچنین امسال نیروگاه «سطح تنظیمی گتوند» را نیز واگذار نمودیم. این حرکت آغاز چرخه‌ای است که تا پایان سال سرعت دوچندان می‌گیرد و طی سال آینده قصد داریم بیش از  70 تا 80 درصد ظرفیت پتانسیل کشور  را به بخش خصوصی بسپاریم.

این مدل جدید سرمایه‌گذاری بر پایه چه قانونی اجرا می‌شود و چه مزیتی دارد؟ 

قبلاً سرمایه‌گذار بر اساس ماده 61 قانون عمل می‌کرد و وقتی برق تولید می‌شد، نرخ خرید چندان تشویق‌کننده نبود. اما امروز با اجرای ماده 12 و امکان  فروش برق در بورس انرژی، سرمایه‌گذار می‌تواند درآمد بیشتری کسب کند. در واقع، ارزش تضمینی خرید برق تقریباً  چهار برابر  نسبت به گذشته افزایش یافته است.

این مدل چند مزیت دارد: نخست اینکه  سرمایه داخلی از کشور خارج نمی‌شود و درون چرخه زیرساخت‌ها می‌چرخد؛ دوم،  اشتغال پایدار  ایجاد می‌کند؛ و سوم، سرمایه‌ها به جای فعالیت‌های غیرمولد، وارد بخش‌های زیرساختی نظیر برق، صنعت و کشاورزی می‌شوند.

با توجه به اهمیت جذب سرمایه خارجی، آیا مدل جدید برای سرمایه‌گذاران خارجی هم قابل استفاده است؟ 

بله، سازوکار کاملاً شفاف قراردادهای جدید ما به‌گونه‌ای طراحی شده که سرمایه‌گذار خارجی نیز بتواند در همین بستر وارد شود. چون خرید برق بر مبنای  دلار  انجام می‌شود، جذابیت ارزی لازم برای سرمایه‌گذاری خارجی وجود دارد. با این حال، تلاش اصلی ما بر این است که سرمایه‌های داخلی، اعم از صنایع و سرمایه‌گذاران خرد و کلان، در کشور به کار گرفته شوند. استقبال از سرمایه‌گذاری خارجی داریم اما باور داریم رشد واقعی در گرو بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی است.

مدیر روابط عمومی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در پایان گفت: «خوشحالیم که توانسته‌ایم با پیگیری‌های مستمر و تغییر قوانین، مسیر حضور بخش خصوصی را در صنعت برق‌آبی هموار کنیم. این تحول نه‌تنها سرمایه‌گذاری را تسهیل کرده، بلکه سبب شده کشور در مسیر انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت تازه‌ای را آغاز کند.»

وی با تأکید بر نقش شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در آینده صنعت انرژی کشور گفت: «مسیر تازه سرمایه‌گذاری برق‌آبی، تنها شروع یک تغییر بنیادین است؛ تغییری که اقتصادِ انرژی را از پروژه‌محوری به سمت  خلق ارزش پایدار سوق می‌دهد. این مسیر با همکاری نظام‌مند میان دولت، صنعت و دانشگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده که همزمان باعث افزایش تولید برق، اشتغال و امنیت انرژی شود. شرکت آب و نیرو با حفظ تجربه مهندسی عمیق خود، امروز آماده است فصل جدیدی از هم‌افزایی ملی در توسعه زیرساخت‌های برق‌آبی را رقم بزند.»