به گزارش نسیم اقتصاد به نقل از اقتصادآنلاین، قیمت نفت در هفته جاری تقریباً بدون تغییر باقی ماند و احساسات نزولی همچنان بر بازار‌ها حاکم بود. این در حالی است که ایالات متحده با چین بر سر آتش‌بس یک‌ساله در جنگ تجاری توافق کرد؛ اقدامی که با وجود گزارش‌هایی مبنی بر کنار گذاشتن نفت روسیه از سوی پالایشگاه‌های هندی پس از تحریم‌های جدید آمریکا، مانع از رشد قیمت‌ها نشد. نفت برنت برای تحویل در ماه دسامبر روز جمعه ساعت 2:22 بعدازظهر به وقت شرق آمریکا با بهای 65.07 دلار در هر بشکه معامله شد که نسبت به هفته گذشته (66.48 دلار) اندکی کاهش داشت. قرارداد مشابه نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز با بهای 60.92 دلار در هر بشکه دادوستد شد، در حالی که هفته گذشته 61.95 دلار بود.

تحریم‌های جدید آمریکا علیه غول‌های نفتی روسیه

هفته گذشته دولت ترامپ تحریم‌های تازه‌ای را علیه شرکت‌های بزرگ نفت و گاز روسیه، از جمله «روس‌نفت» و «لوک‌اویل» اعلام کرد؛ تنها چند روز پس از آن‌که بریتانیا نیز اقدامات مشابهی را معرفی کرده بود. پیش‌تر، ترامپ تهدید کرده بود در صورت عدم توافق مسکو بر سر پیمان صلح با اوکراین، اقدامات سخت‌گیرانه‌ای علیه روسیه اتخاذ خواهد کرد، اما تا کنون از اجرای این تهدید‌ها خودداری کرده بود. اکنون گزارش‌ها حاکی است که پالایشگاه‌های هندی برای پرهیز از خشم ترامپ، خرید نفت روسیه را کنار گذاشته و به سراغ نفت گران‌تر آمریکا و خاورمیانه رفته‌اند.

طی سه سال گذشته، هند از تخفیف‌های قابل‌توجه نفت روسیه بهره‌مند شده بود؛ نفتی که معمولاً با 8 تا 12 دلار تخفیف نسبت به شاخص‌های خاورمیانه عرضه می‌شد. از اواسط سال 2022، روسیه بزرگ‌ترین تأمین‌کننده نفت هند بوده است و در اوج خود، روزانه حدود 1.75 میلیون بشکه نفت، عمدتاً از شرکت‌های لوک‌اویل و روس‌نفت، به هند صادر می‌کرد. هند حدود 86 درصد از نفت مورد نیاز خود را از خارج وارد می‌کند. با این حال، دور تازه تحریم‌های آمریکا که بخش‌های کشتیرانی، بیمه و شبکه‌های تجاری مرتبط با واردات نفت روسیه را هدف قرار داده، دامنه تخفیف‌ها را کاهش داده و ریسک مبادلات را افزایش داده است؛ عاملی که جذابیت نفت روسیه را برای هند به شدت کاهش داده است.

کاهش سهم نفت روسیه در سبد وارداتی هند

علاوه بر این، تحریم‌ها باعث شده بانک‌ها در تسویه‌حساب‌های مالی محتاط‌تر عمل کنند. در نتیجه، سهم نفت روسیه در سبد واردات هند از 36 درصد در دو سال گذشته به 34 درصد در سال جاری کاهش یافته است. در مقابل، واردات نفت خام از آمریکا به هند در ماه اکتبر به 575 هزار بشکه در روز رسید؛ بالاترین سطح در سه سال گذشته، که نشانه‌ای از تغییر جهت آگاهانه دهلی‌نو است.

به گفته وینود نایر، رئیس بخش تحقیقات شرکت سرمایه‌گذاری Geojit، «قیمت نفت خام پس از تحریم‌های جدید علیه شرکت‌های بزرگ نفتی روسیه به شدت افزایش یافته است؛ امری که نگرانی‌ها درباره محدود شدن عرضه و رشد دوباره تورم را تشدید می‌کند. این مسئله می‌تواند تأثیر منفی بر هند داشته باشد، چرا که افزایش قیمت نفت ممکن است کسری بودجه را گسترش داده و هزینه واردات را بالا ببرد.»

پیش‌بینی کارشناسان از مسیر آینده قیمت نفت

تحلیل‌گران کالایی در بانک استاندارد چارترد پیش‌بینی کرده‌اند که مسیر آینده قیمت نفت به میزان کاهش عرضه بشکه‌های روسی پس از اجرای تحریم‌ها بستگی دارد. دو شرکت روس‌نفت و لوک‌اویل در سال گذشته روزانه حدود 1.9 میلیون بشکه نفت خام از طریق دریا صادر کردند که بخش اعظم آن به هند و چین ارسال شد. چین همچنین روزانه حدود 800 هزار بشکه نفت از روس‌نفت از طریق خط لوله وارد کرده است.

در ماه‌های اخیر، روسیه تلاش کرده تا خریداران انرژی چینی را بیشتر جذب کند. ماه گذشته شرکت گازپروم و دولت پکن توافق ساخت خط لوله گاز طبیعی «قدرت سیبری 2» را امضا کردند و روس‌نفت نیز متعهد شد حجم بیشتری نفت از طریق قزاقستان به چین ارسال کند. با این حال، اگر چین و هند تصمیم بگیرند نفت روسیه از نوع اورال را با محموله‌هایی از آمریکا، خاورمیانه، برزیل، کانادا و غرب آفریقا جایگزین کنند، روسیه احتمالاً با دشواری جدی در جایگزینی این بازار‌ها روبه‌رو خواهد شد.

انتظار بازار‌ها از نشست اوپک‌پلاس و نقش عراق

اکنون نگاه‌ها به نشست آتی اوپک‌پلاس دوخته شده است که قرار است اعضا در تاریخ دوم نوامبر به‌صورت مجازی برگزار کنند. بانک استاندارد چارترد پیش‌بینی کرده است که این گروه به برنامه اخیر خود برای افزودن 137 هزار بشکه در روز به بازار ادامه خواهد داد و دلیلی برای تغییر این استراتژی در نشست پیش‌رو وجود ندارد.

در همین حال، پایبندی عراق به نخستین ماه از برنامه کاهش تولید جبرانی‌اش نیز به‌دقت مورد بررسی قرار خواهد گرفت. طبق برنامه اخیر، این عضو اوپک باید در ماه‌های سپتامبر و اکتبر هر کدام تولید خود را به میزان 130 هزار بشکه در روز کاهش دهد؛ مقداری که تقریباً معادل حجم افزوده‌شده به بازار از سوی اوپک‌پلاس است.

بازگشت صادرات نفت کردستان و نگرانی از اختلال در تأمین

صادرات نفت خام از منطقه کردستان به ترکیه در پایان ماه سپتامبر، پس از وقفه‌ای 2.5 ساله، از سر گرفته شد. این صادرات تحت سهمیه کلی تولید عراق محاسبه می‌شود. وزیر نفت عراق، حیان عبدالغنی، اخیراً اعلام کرد که صادرات نفت این کشور 3.6 میلیون بشکه در روز است که حدود 200 هزار بشکه آن از کردستان تأمین می‌شود. عراق در نه ماه نخست سال جاری روزانه 3.4 میلیون بشکه نفت صادر کرده که 64 درصد آن به مقصد هند و چین بوده است. هنوز مشخص نیست آیا آتش‌سوزی در انبار زبیر-1، که موجب توقف 400 تا 600 هزار بشکه از صادرات نفت متوسط بصره به بازار‌های جهانی شد، بر این صادرات تأثیر گذاشته است یا خیر. هرگونه اختلال بلندمدت می‌تواند جایگزینی نفت روسیه برای هند و چین را دشوارتر کند.