به گزارش نسیم اقتصاد به نقل از روزنامه همشهری، یکی با والدین و دیگری هم با گروه دوستان راهی آموزشگاه می‌شوند و در خیال‌شان، خودشان را با کلاه‌کاسکت‌های فانتزی پشت فرمان تصور می‌کنند. نگاه‌هایی پر از هیجان و کمی نگرانی دارند؛ بعضی‌ها از تصادف و خطر خیابان خبر دارند، بعضی‌ها هنوز نمی‌دانند پشت فرمان با چه چالش‌هایی روبه‌رو خواهند شد.

تغییر رسمی در آیین‌نامه صدور گواهینامه موتور به نفع نوجوانان پسر 16ساله از دی‌ماه 1403کلید خورد و چند روزی می‌شود که با فراهم شدن شرایط، اجازه صدور گواهینامه هم صادر شده است. همین خبر چندخطی در کوتاه‌ترین زمان ممکن با استقبال نوجوانان برای قانونی شدن و البته نگرانی در مورد افزایش آمار تصادف‌ها همراه شد؛ چراکه آمار 6ماهه 1404نشان می‌دهد، موتورسیکلت‌سواران 47درصد از کل فوتی‌های تصادف در تهران را شامل می‌شوند و جوانان 18 تا 30سال، بیشترین قربانیان این حوادث هستند.

با اجازه محدود پلیس 
در دی‌ماه 1403، پلیس راهور فراجا از کاهش سن دریافت گواهینامه موتورسیکلت از 18 به 16سال خبر داد. براساس این اصلاحات، گواهینامه موتورسیکلت‌ به4گروه تقسیم شده که گروه‌های اول و دوم به نوجوانان 16ساله اختصاص دارد. گروه اول که در آیین‌نامه به‌عنوان «گروه الف میم» معرفی شده است به نوجوانان حداقل 16سال اجازه می‌دهد تا با گواهینامه پشت فرمان موتورهای سبک بنزینی با حجم سیلندر حداکثر 50سی‌سی یا موتورسیکلت‌های برقی با توان حداکثر 4 کیلووات بنشینند.

گروه دوم یا همان «گروه الف یک» دست این گروه از نوجوانان را برای انتخاب موتور بازتر گذاشته است و موتورسیکلت‌هایی که حجم سیلندر آنها بیش از 125سی‌سی یا موتور برقی‌هایی که توان آنها بیشتر از 11کیلووات نباشد، می‌توانند در لیست خرید پسرهای 16ساله قرار بگیرند. حالا بعد ازگذشت 9‌ماه از خبر اولیه، سردار تیمور حسینی از عملیاتی شدن مصوبه با محدودیت‌های جدید خبر داد. به این ترتیب موتورسوارهای نوجوان، گواهینامه دارند، اما اجازه ندارند وارد بزرگراه‌ها و تونل‌های شهری شوند و همچنین در مسیرهای بارانی و شرایط نامساعد جوی هم ممنوعیت دارند. این محدودیت‌ها هر چند مطلوب هستند، اما برای بسیاری این سؤال مطرح است که با توجه به پیوند دیرینه موتورسوارها با قانون‌گریزی، چطور قرار است بر اجرای درست محدودیت‌ها نظارت شود؟

روزهای شلوغ آموزشگاه‌ها
«حسابی سرمون شلوغ شده.» این جمله مسئول پذیرش یکی از آموزشگاه‌های موتورسیکلت در شرق تهران به‌تنهایی راوی استقبال نوجوانان از این مصوبه است. مردی که این روزها با نوجوانان عاشق موتورسواری سر و کله می‌زند، در مورد میزان مراجعه نوجوانان توضیح می‌دهد: «10روزه که مراجعه خیلی زیادشده و نوجوان‌ها برای ثبت‌نام میان؛ چون مدرسه می‌رن، اغلب کلاسای آموزشی‌شون رو عصر می‌ذاریم.» به‌گفته مسئول یک آموزشگاه دیگر، هزینه دریافت گواهینامه برای 16ساله‌ها «3میلیون و 500هزارتومان» تعیین شده است.

وقتی صحبت از همراهی والدین می‌شود، این مسئول با بی‌حوصلگی می‌گوید: «دیگه وقتی قانون اجازه داده، خانواده راضی باشن یا نباشن، فرقی نداره. نوجوان‌ها خیلی وقته دنبال این موضوع بودن، قبلا هم هر روز می‌اومدن و سؤال می‌کردن. به‌نظر من که اتفاق خوبی نیست، این بچه هنوز به سن قانونی نرسیده، ممکنه تصادف بیشتر بشه.»

بازار پررونق مینی‌کراس‌ها
شلوغی بازارهای مرتبط با موتورهای سبک همچون یک دومینو با صدور گواهینامه شروع شده و پس از آموزشگاه‌های موتورسیکلت نوبت به راسته‌های فروش موتورسیکلت رسیده است. یکی از فروشندگان تخصصی مینی‌کراس و موتور در گمرک برای کودکان و نوجوانان در گفت‌وگو با همشهری از افزایش مراجعه خانواده‌ها برای خرید گفت: «مشتری‌های ما همیشه همین بچه‌ها بودن، الان چند روزه که مراجعه بیشتر شده و بچه‌ها با پدر و مادرشون میان.» به‌گفته این فروشنده هرچند در آیین‌نامه جدید برای 16ساله‌ها به موتورهایی با حجم 50سی‌سی هم اشاره شده است، اما «این موتورهای 50سی‌سی که توی ایران داریم، اندازه بچه8-7ساله‌ هست و به درد بچه 16ساله نمی‌خوره. اصلا نمی‌دونم که چرا این‌رو توی دسته‌بندی گواهینامه موتور 16ساله‌ها گذاشتن. موتورهای 125تا 110سی‌سی که 50کیلومتر می‌رن، برای این سن خوبه. توی برقی‌ها هم هزار وات جواب می‌ده که 30تا 40کیلومتر سرعت می‌رن.»

تجربه جهانی برای موتوری‌های نوجوان
ایران نخستین کشوری نیست که با توجه به هجوم نوجوانان برای موتورسواری، مجبور به تغییر قانون شد؛ کشورهای اروپایی هم در دهه اخیر با الزام یکسری محدودیت‌ها، دست فرمان خود را تغییر دادند. همانطور که در ایران از قدرت موتور گرفته تا محدوده تردد، محدودیت‌های خاصی مشخص شده است، کشورهای اروپایی هم با رعایت یکسری شروط به 16ساله‌های خود اجازه موتورسواری دادند. براساس دستورالعمل مجوز رانندگی اتحادیه اروپا، موتورسوارهای 16ساله فقط می‌توانند از موتورهایی با حجم 125سی‌سی استفاده کنند، اما برخی کشورها با یکسری محدودیت‌های بیشتر، از افزایش آمار تصادف پیشگیری کردند؛ به‌عنوان مثال در آلمان نوجوانان 16ساله تنها در حضور بزرگسال می‌توانند پشت موتور بنشینند.