به گزارش نسیم اقتصاد، کریدور زنگزور این روزها بر سر زبان‌ها افتاده و واکنش‌های متفاوتی را به‌دنبال داشته است؛ این در حالی است که نگرانی‌هایی جدی نیز به همراه دارد. نگرانی درباره قطع ارتباطات زمینی ایران با شمال از طریق مرز ارمنستان کاملاً جدی است و از سوی دیگر، حضور آمریکا در مرزهای شمالی نیز دغدغه‌هایی را به وجود آورده است. در همین راستا، نمایندگان مجلس نیز واکنش‌هایی نسبت به این موضوع داشته‌اند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
پیمان فلسفی، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی با اشاره به تحولات اخیر به نسیم اقتصاد گفت: خبر منتشرشده اخیر درباره رویدادی که میان دو کشور همسایه ما، یعنی ارمنستان و آذربایجان، در کاخ سفید و با حضور رئیس‌جمهور آمریکا اتفاق افتاد ـــ امضای قرارداد و تفاهم‌نامه‌ای با عنوان «کریدور زنگزور» ـــ نقشی مهم و تأثیرگذار در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا خواهد کرد. این مسئله همچنین می‌تواند بر عمق استراتژیک ایران نیز تأثیر بگذارد.
وی ادامه داد: به هر حال، به دلیل قطع ارتباط زمینی ایران با کشورهای شمالی از طریق مرز ارمنستان، محدودیت‌هایی در ارتباطات ما به وجود خواهد آمد. در عین حال، مسیر تردد کشورهایی مانند ترکیه، آذربایجان و ارمنستان تغییر خواهد کرد و این جابه‌جایی از طریق کریدور زنگزور انجام خواهد گرفت. به‌ویژه ترکیه و آذربایجان که پیش‌تر ارتباط زمینی‌شان از این مسیر قطع بود، از این پس خواهند توانست از این مسیر استفاده کنند.
فلسفی افزود: در عین حال، واگذاری مدیریت این کریدور به آمریکا کشوری که نه‌تنها متخاصم است بلکه دشمنی‌اش با ما بارها ثابت شده و همچنین نسبت به کشور ما رفتارهای متجاوزانه‌ای داشته است نشان می‌دهد که این رویکرد در جهت ایجاد محدودیت‌ها و تنگناهای بیشتر برای جمهوری اسلامی ایران اتخاذ شده است.

ارتباطات ایران با مشکل روبه‌رو است؟

این نماینده مجلس گفت: این واگذاری 99 ساله مورد تأکید قرار گرفته و به‌زودی اجرایی خواهد شد و مدیریت این کریدور به آمریکایی‌ها واگذار خواهد شد. بنابراین، در نزدیک‌ترین مرز مشترک ما با کشور ارمنستان، شاهد حضور آمریکایی‌ها خواهیم بود و بدون تردید، تردد، رفت‌وآمد و ارتباطات ما با کشورهای شمالی از این مسیر با مشکلات فراوانی مواجه خواهد شد.
وی در ادامه با اشاره به الزام به کارگیری اقداماتی برای عبور از شرایط پیش آمده تاکید کرد: حالا ما باید چه اقداماتی در برابر اقدام این سه کشور، که با هدایت و راهبری آمریکا انجام شده، انجام دهیم؟ مطمئناً جمهوری اسلامی ایران نباید در برابر این توافق‌نامه سه‌جانبه بی‌تفاوت بماند. اینکه صرفاً به اعتراض و گلایه بسنده کنیم، در این مرحله راه به جایی نخواهد برد. به هر حال، دو کشور با یکدیگر توافق کرده‌اند که مدیریت کریدور را به کشور دیگری واگذار کنند.
وی تاکید کرد: اقداماتی که باید سریعاً انجام دهیم و تحولاتی که باید دنبال کنیم، از این قرار است: اولاً، پروژه بسیار مهم کریدور شمال به جنوب را با کشور روسیه باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتیجه برسانیم. اگر بخواهیم راهبردهای خود را تقویت کنیم و از این تحولات به نتایج مناسبی برای کشور برسیم، حتماً باید کریدور شمال به جنوب را هرچه سریع‌تر تکمیل کنیم.
فلسفی گفت: در عین حال، باید شرایطی را با کشور روسیه فراهم کنیم تا نقل و انتقال کالاها و محصولات مختلف از شمال به جنوب ممکن شود. اکنون که روسیه به دلیل جنگ اوکراین آمادگی لازم را دارد، ما باید از این فرصت استفاده کنیم و فضای لازم را برای آنها فراهم کنیم تا بتوانیم از ظرفیت‌های بنادر خودمان و همچنین حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای برای تقویت تجارت بین‌المللی از روسیه به کشورهای جنوبی بهره‌برداری کنیم. شروع این کار هم باید با محصولات کشاورزی، نهاده‌های دامی و به ویژه گندم باشد.
این نماینده مجلس ادامه داد: بر اساس بررسی‌ها، ما می‌توانیم تا 10 میلیون تن صادرات روسیه را با امکانات موجود و قبل از راه‌اندازی کریدور شمال به جنوب، از طریق همین بنادر و شرایط فعلی انجام دهیم. این امکان وجود دارد که صادرات محصولات کشاورزی تا این میزان صورت گیرد و کشورمان در مرز مشترک با روسیه به هاب صادرات گندم و هاب مواد غذایی در منطقه تبدیل شود.
وی افزود: این صادرات می‌تواند شامل محصولات دیگر نیز باشد و در عین حال، وارداتی که از روسیه انجام می‌شود را نیز تسهیل کند. ما باید ارتباطات خود را با کشورهای اوراسیا به سرعت تقویت کنیم و موانع موجود در مبادلات تجاری بین ایران و کشورهای اوراسیا را هرچه سریع‌تر رفع کنیم تا  تجارت را گسترده‌تر بسازیم.

هرچه زودتر باید از ظرفیت شانگهای استفاده کرد

فلسفی به استفاده سریع از ظرفیت شانگهای تاکید کرد و گفت: از سوی دیگر باید بسیار سریع‌تر از ظرفیت‌های پیمان شانگهای استفاده کنیم. اینجاست که کریدور شرق به غرب فعال خواهد شد و می‌توانیم از امکانات پیمان شانگهای برای توسعه تجارت بین شرق و غرب بهره ببریم. این در حالی است که باید حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای را توسعه دهیم تا بتوانیم پل ارتباطی بین همسایگان شرق و غرب خود باشیم، که این امر سود قابل‌توجهی برای ما به همراه خواهد داشت.
وی افزود: همچنین می‌توانیم یک اقدام سلبی انجام دهیم، چرا که تهدیدات دشمن مسلم ما یعنی آمریکا از طریق مدیریتی که بر کریدور زنگزور اعمال می‌کند، در واقع شدت خواهد یافت و متوجه کشور ما خواهد شد. بنابراین، باید در همان منطقه اقدامات دفاعی خود را تقویت کنیم و حضور‌مان را از ابعاد مختلف امنیتی، دفاعی و نظامی در منطقه مرزی افزایش دهیم و از سوی دیگر، به هرگونه تهدید پاسخ مناسب بدهیم.
فلسفی به مدیریت تنگه هرمز اشاره کرد و گفت: البته در جنوب کشور باید مدیریت خود را بر تنگه هرمز اعمال کنیم و با بستن تنگه هرمز شرایطی ایجاد کنیم تا دیگران بدانند هرگونه تحرک، تهدید یا اقدام تجاوزکارانه در کریدور زنگزور می‌تواند با پاسخ قاطع، چه در همان منطقه و چه در تنگه هرمز، از طریق ایجاد محدودیت برای شناورهای دشمن یا آن‌هایی که به دشمنان ما کمک می‌کنند، مواجه شود. مدیریت جمهوری اسلامی سال‌هاست که توانایی اعمال کنترل بر این تنگه را دارد و پس از این اقدام، دشمنان ما خسارت‌های زیادی متحمل خواهند شد
.
دیپلماسی تجاری باید از انزوا خارج شود

وی گفت: ما از وزارت امور خارجه انتظار داریم که با اقدامات قاطعانه‌تری در مقابل این گونه تحرکات و با یک دیپلماسی تجاری و اقتصادی فعال، شرایطی را فراهم کند تا ارتباطات ما با کشورهای همسایه تقویت شود و تجارت ما در سطح گسترده‌تری انجام گیرد. دیپلماسی اقتصادی و تجاری ما باید از انزوا خارج شود و وزارت امور خارجه تاکتیک‌های خود را برای تعاملات تجاری و اقتصادی تغییر دهد. همچنین، از سمت رئیس‌جمهور محترم نیز انتظار می‌رود که با قاطعیت، اقتدار، بیان محکم و رفتار شجاعانه در مقابل هرگونه تهدید بایستد. ما نیز به‌عنوان نمایندگان ملت همین انتظار را داریم و معتقدیم که هیچ‌گونه ضعف، کاستی یا ناتوانی در حل مشکلات نباید از سوی کارگزاران ما، به‌ویژه مدیران اجرایی و در رأس آنها رئیس‌جمهور محترم، بروز پیدا کند.

این موافیت‌نامه در حد یک امضا است

ابولفضل ظهره‌وند، نماینده مجلس نیز با اشاره به ماجرای کریدور زنگزور به نسیم اقتصاد گفت: این موافقت‌نامه در حد یک امضای اولیه است و باید به داخل ارمنستان برود تا ببینیم مجلس ارمنستان چه تصمیمی خواهد گرفت. واقعیت این است که شرایط برای ارمنی‌ها سخت خواهد شد و آنها در یک بن‌بست ژئوپولیتیکی قرار می‌گیرند. مسیر جنوب و شمال ما هم می‌تواند در توافق با دولت ارمنستان حفظ شود تا ارتباط ما با ارمنستان ادامه یابد. اما حقیقت این است که این توافق‌نامه پیش از آنکه بار و وزن اقتصادی داشته باشد، بار و وزن امنیتی، و به عبارتی ضد امنیتی، برای قفقاز، منطقه پیرامونی آن، ایران، روسیه و سپس آسیای میانه خواهد داشت.
وی افزود: حضور آمریکایی‌ها در گام اول شاید غیرملموس باشد و تحت پوشش شرکت‌های خصوصی بخواهند وارد شوند، اما در بلندمدت طرحی که دارند، به هیچ عنوان آورده اقتصادی و توسعه‌ای نخواهد داشت، بلکه بیشتر بار و وزن امنیتی دارد و برای بازی‌های ژئوپولیتیکی و به هم‌ریختگی ترکیبات امنیتی در منطقه به کار خواهد رفت.

این توافق یک طرح نیم‌بند است

وی در پاسخ به این پرسش که مجلس برای این تحولات چه برنامه ای دارد گفت: کمیسیون مجلس در حال انجام کار کارشناسی است و پس از تعطیلات مجلس و با شروع به کار، باید ببینیم چه طرحی آماده می‌شود که هم به دولت ارائه شود و از سوی دیگر با همکاری‌هایی که بین ایران، روسیه و کشورهای منطقه صورت می‌گیرد، شاید بتوان این وضعیت را مدیریت کرد.
ظههره‌وند افزود: ما باید منتظر بمانیم و ببینیم دولت و وزارت امور خارجه چه برنامه‌ای دارند. این مسئله فعلاً در حد تفاهم‌نامه است و هنوز به مرحله توافق نرسیده؛ باید به مجلس ارمنستان برود و تصویب شود. من فکر می‌کنم این یک طرح نیم‌بند است که آمریکایی‌ها و طرف‌های ارمنی و آذری بسیاری از ملاحظات را در آن رعایت نکرده‌اند و من فرجامی برای آن نمی‌بینم. شاید دولت هم از این منظر فعلاً در حال نظاره کردن است.