به گزارش نسیم اقتصاد، گفته می‌شود بسیاری از سختگیری‌‌هایی که در کشور ما نسبت به بخش معدن اعمال می‌شود، در سایر کشورها وجود ندارد. موضوعی که باعث شده عربستان به عنوان کشوری که چندان در بخش معدن سرآمد نبوده، گوی سبقت را برباید و فاصله معناداری نسبت به ایران پیدا کند. امروز این کشور ذخایر معدنی خود را به 3/‌‌1تریلیون دلار رسانده و در جست‌وجوی آن است که به عدد 3تریلیون دلار دست یابد. دانستن این آمارها می‌تواند برای مسوولان ما درس بزرگی باشد.

این در حالی است که امروز معادن کشور در جذب سرمایه ناکام مانده‌اند. از جمله دلایل آن را می‌توان در عدم دسترسی کافی به گاز، برق و سوخت، افزایش حقوق دولتی و مالیات و… دانست. از طرف دیگر می‌توان به سختگیری‌های سازمان‌هایی همچون اداره منابع طبیعی و سازمان محیط‌زیست اشاره کرد. بدین ترتیب شرایط در کشور به‌گونه‌ای است که سرمایه‌گذاران بخش معدن، ترجیح می‌دهند ایران را رها کرده و با خیالی آسوده در خارج از کشور سرمایه‌گذاری کنند.

اما مساله دیگر بحث ورود دولت به معادن فراسرزمینی است. با توجه به اینکه ذخایر سنگ‌آهن روبه ‌اتمام است و این چالش بزرگ، ادامه تولید در عرصه فولاد کشور را با خطر و تهدیدی جدی مواجه کرده است، بنابراین برخی از معدنکاری فراسرزمینی سخن می‌گویند. تا جایی که گفته می‌شود معدنکاری فراسرزمینی به رفع مشکل تامین مواد اولیه کمک جدی‌ای خواهد کرد. در این خصوص تاکید می‌شود هر شرکتی که زودتر به این فکر باشد، سود بیشتری کسب خواهد کرد. در همین رابطه چندی پیش بود که داریوش اسماعیلی، معاون وزیر صمت ضمن تاکید بر نیاز کشور به شناسایی و استفاده از ذخایر معدنی فراسرزمینی، افزود: این موضوع مغفول مانده است و یکی از برنامه‌های مهم پیش‌روی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور شناسایی معادن فراسرزمینی و تمرکز بر کشورهای همسایه و کشورهای آفریقایی برای تامین بوکسیت خواهد بود. اما کارشناسان در این خصوص ضمن انتقاد از نقش دولت باور دارند که با توجه به اینکه برنامه منسجمی برای رفتن و سرمایه‌گذاری در معادن سایر کشورها وجود ندارد، بنابراین بهتر است که شرایط برای ورود بخش خصوصی فراهم شود. این در حالی است که دولت خود توانایی لازم در این خصوص را ندارد و باید شرایط را برای ورود بخش خصوصی در این عرصه فراهم کند.

دولت برنامه خاصی ندارد!

رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران گفت: برنامه خاصی از دولت در مورد معادن فراسرزمینی ندیده‌ام ولی بخش خصوصی تا حدودی این کار را جلو برده است.

بهرام شکوری، رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران در مورد برنامه ایران برای معادن فراسرزمینی، گفت: مگر دولت برای معادن سرزمینی، کاری کرده که به سراغ معادن فراسرزمینی برود؟ با اینکه کشور برنامه‌ای برای معادن فراسرزمینی ندارد ولی بعضی از فعالان اقتصادی در کشورهای افغانستان، ترکیه و کشورهای (CIS) مثل قزاقستان و کشورهای آفریقایی و بخشی هم در کشورهای آمریکای لاتین در حوزه معدن سرمایه‌گذاری کرده‌اند. با این حال، به نظر می‌رسد برنامه منسجمی برای رفتن و سرمایه‌گذاری در معادن سایر کشورها وجود نداشته باشد.

رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به غیرفعال شدن معادن فراسرزمینی سابق، گفت: حتی معادنی که کشور در گذشته آنها را خریداری کرده بود غیرفعال شده‌اند. به طور مثال در ابتدای سال‌های بعد از انقلاب، معدن بزرگ بوکسیت در گینه خریداری شد که تولید آن به مرور کم و کمتر شد و فکر می‌کنم به مرور کل محدوده را از ایران بگیرند.

شکوری با بیان اینکه دولت وارد پروژه متعدد معدنی در کشورهای دیگر نشده است، گفت: برنامه خاصی از دولت در مورد معادن فراسرزمینی ندیده‌ام ولی بخش خصوصی تا حدودی این کار را جلو برده است.

وی در پاسخ به این سوال که «بخش خصوصی در کدام کشورها به موضوع سرمایه‌گذاری در معادن ورود کرده است؟» گفت: بخش خصوصی در کشورهای قزاقستان، افغانستان، کشورهای آفریقایی مثل الجزایر، نیجر، نیجریه، تانزانیا و در کشورهای آمریکای لاتین مثل ونزوئلا، بولیوی و… سرمایه‌گذاری کرده است.

دولت پول هم ندارد!

رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه دولت نباید وارد مقوله معادن فراسرزمینی شود، گفت: دولت پول ندارد که گاز و برق ما را تامین کند، بنابراین نباید به مقوله معادن فراسرزمینی ورود کند ولی بخش خصوصی باید رغبت پیدا کند که ورود کند.

شکوری ادامه داد: واقعیت این است که اگر ما بتوانیم در داخل کشور روی معادن سرمایه‌گذاری کنیم، پتانسیل‌های معدنی زیادی در کشور وجود دارد که هنوز اکتشاف نشده و اگر این سرمایه‌ها در داخل کشور سرمایه‌گذاری شود، به نظرم آثار بهتری می‌تواند داشته باشد.

وی در مورد دلایل ناکامی معادن در جذب سرمایه، گفت: عرصه برای فعالان اقتصادی تنگ شده؛ گاز، برق و سوخت به معادن نمی‌دهند، حقوق دولتی و مالیات معادن را افزایش می‌دهند و اداره منابع طبیعی و سازمان محیط‌زیست سختگیری زیادی به معادن دارند. سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی در چنین اوضاعی، ترجیح می‌دهند در خارج از کشور سرمایه‌گذاری کنند.

ایران به گرد پای عربستان هم نمی‌رسد!

رییس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به این سوال که «عربستان برنامه دارد ‌هاب معدنی منطقه شود، آیا ایران ظرفیت و پتانسیل رقابت با این کشور را دارد؟» گفت: عربستان به عنوان کشوری که ما آن را کشوری معدنی نمی‌دانستیم در حال حاضر ذخایر معدنی خود را به 3/1تریلیون دلار رسانده است و اهدافی دارد که ذخایر معدنی خود را به حدود 3تریلیون دلار برساند و این هدف دور از ذهن نیست.

شکوری خاطرنشان کرد: ایران در این حوزه از عربستان عقب مانده و عربستان در رقابت با سایر کشورها فاصله خود را به حدی زیاد کرده است که بعید می‌دانم در کوتاه‌مدت به آنها برسیم!