به گزارش نسیم اقتصاد، اخیرا بانک مرکزی آمارهای کل‌های پولی در دی ماه 1403 را منتشر کرده که براساس آن روند حجم نقدینگی، پایه پولی، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و میزان مطالبات بانک مرکزی از دولت آمده است.

براساس این گزارش، حجم نقدینگی کشور در دی ماه امسال به رقم 9723 هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به پایان سال 1402 معادل 23.4 درصد رشد داشته است. همچنین نرخ رشد دوازده ماهه نقدینگی در دی ماه امسال معادل 28.4 درصد محاسبه شده که در مقایسه با نرخ رشد دوره مشابه در دی ماه گذشته که 25.4 درصد بود به میزان سه واحد درصد افزایش را نشان می‌دهد.

نرخ رشد نقدینگی به افزایش حجم کل پول در گردش و شبه‌پول در اقتصاد طی دوره زمانی مشخصی اشاره دارد. این مفهوم یکی از شاخص‌های مهم در اقتصاد است که اثرات گسترده‌ای بر تورم، نرخ بهره، بیکاری و تولید دارد. رشد نقدینگی معمولا به صورت درصدی نسبت به دوره قبلی به عنوان مثال ماهانه یا سالانه نشان داده می‌شود و نشان‌دهنده سرعت افزایش پول در اقتصاد هر کشور است.

عواملی از جمله، رشد پایه پولی، افزایش ضریب فزاینده پول، افزایش وام‌دهی بانکی، افزایش مخارج دولتی و افزایش تقاضا برای پول از مهم‌ترین عوامل رشد نقدینگی هستند.

رشد 21 درصدی پایه پولی

پایه پولی به تمام اسکناس‌ها، سکه‌های تولید شده و اعتبارات تصویب شده نزد بانک مرکزی گفته می‌شود که بیش‌ترین قابلیت نقدشوندگی در اقتصاد یک کشور را دارا باشد. در دی ماه امسال پایه پولی در رقم 1240.9 هزار ملیارد تومان رسیده است.

براین اساس و طبق گزارش بانک مرکزی، رشد 12 ماهه پایه پولی در دی ماه 1403 به رقم 21.2 درصد رسیده که در مقایسه با رقم مشابه در دی ماه سال گذشته (31.5) معادل 10.3 درصد کاهش داشته است. با این حال، پایه پولی در دی ماه سال جاری نسبت به پایان سال 1402 رشد 13.6 درصدی را تجربه کرده است.

رشد دارایی‌های خارجی بانک مرکزی حاصل از افزایش نرخ تسعیر

در 10 ماهه منتهی به دی ماهه امسال، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی، مهم‌ترین عامل رشد پایه پولی بوده که سهمی معادل 79.4 واحد درصد رشد در پایه پولی را نشان می‌دهد و عامل افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال جاری افزایش نرخ تسعیر (فرایند تبدیل نرخ ارز حاصل از معاملات ارزی به پول رایج ملی) از سوی بانک مرکزی بوده است.

همچنین در دی ماه امسال، در قیاس با سال 1402 خالص بدهی دولتی بانک مرکزی سهمی معادل 15.7 درصد را در رشد 13.6 درصدی پایه پولی داشته است و افزایش خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی عمدتا به علت افزایش مطالبات بانک مرکزی از دولت و نهادهای دولتی است.

علاوه بر این، یکی دیگر از عوامل رشد پایه پولی در پایان دی ماه امسال، حجم مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها با سهمی معادل 11.2 واحد درصد بوده است.

در طرف دیگر، طبق اعلام بانک مرکزی، تنها عامل کاهش دهنده رشد پایه پولی در پایان دی ماه امسال نسبت به پایان سال 1402، خالص سایر اقلام بانک مرکزی با سهمی معادل منفی 92.7 واحد درصد است.

گفتنی است؛ ضریب فزاینده شاخص نقدینگی نیز در پایان دی ماه سال جاری، نسبت به پایان سال 1402، معادل 8.6 درصد افزایش یافته و به 7.835 رسیده است. به عبارت دیگر به ازای هر یک واحد خلق پول توسط بانک مرکزی، حدود 8.6 واحد اعتبار پولی توسط شبکه بانکی خلق شده است.