به گزارش نسیم اقتصاد، از مهم‌ترین مواردی که در دستور کار وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران در طول چهار سال آینده قرار دارد، احیا و افزایش ظرفیت تولید نفت خام است که با اجرای طرح‌های نگهداشت و افزایش توان تولید شامل تکمیل و بهره‌برداری از چاه‌ها، رفع چالش‌های تولید و بازسازی و نوسازی تأسیسات، تمرکز بر بهره‌برداری از چاه‌ها و مرمت چاه‌ها ‌می‌خواهد به آن دست یابد. طبق اعلام محسن پاک‌نژاد وزیر نفت، با اجرای برنامه‌های پیش‌بینی‌شده، تولید نفت ایران تا پایان سال آینده روزانه 400 هزار بشکه افزایش خواهد یافت.
 
با توجه به این هدف‌گذاری و موافقت سازمان برنامه‌وبودجه، سید حمید پورمحمدی، رئیس این سازمان خطاب به وزارت نفت اعلام کرد: بانک مرکزی تا پایان شهریور 1403، به‌منظور افزایش تولید نفت خام میدان‌های هیدروکربوری به میزان 250 هزار بشکه در روز از تولید پایه یک میلیون و 939 هزار بشکه در روز به 2 میلیون و 189 هزار بشکه در روز، نسبت به پرداخت تسهیلات به شرکت ملی نفت ایران به مبلغ 3 میلیارد دلار از طریق بانک‌های عامل اقدام ‌می‌کند و بانک مرکزی مجاز است به تشخیص خود با استفاده از انواع راهکارها نسبت به تأمین مالی این طرح اقدام کند.
 
براساس این ابلاغیه، پرداخت تسهیلات 3 میلیارد دلاری به شرکت ملی نفت ایران در چارچوب تفاهم‌نامه میان بانک مرکزی، سازمان برنامه‌وبودجه و شرکت ملی نفت ایران در خصوص اجرای طرح ضربتی جهش تولید نفت خام به میزان 250 هزار بشکه در روز صورت ‌می‌پذیرد. جایگاه امروز کجاست؟
 
ایران با دارا بودن حدود 9 درصد از ذخایر نفت خام متعارف جهان، رتبه سوم را در اختیار دارد اما با تولید حدود 3.5 درصد از نفت خام دنیا، در بین تولیدکنندگان رتبه هشتم را به خود اختصاص ‌می‌دهد و با استناد به این آمار و ارقام باید گفت بین ایران و سایر کشورها از نظر برداشت از مخازن نفتی و تخلیه آنها تفاوتی معنادار وجود دارد. اقدام راهبردی و ضروری در این زمینه، شتاب‌گیری و افزایش بازیافت نفت و گاز و تولید محصولات هیدروکربنی برای سرمایه‌گذاری در بالفعل کردن نفت خام با اجرای پروژه‌های زیربنایی و تکمیل زنجیره ارزش و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است.
 
به این منظور، شتاب‌گیری روند توسعه صنعت بالادستی نفت و گاز در رأس برنامه‌های دولت چهاردهم قرار دارد و از این رو در فهرست ابرچالش‌های صنعت نفت در برنامه محسن پاک‌نژاد، موانع پیش رو در حفظ، نگهداشت و افزایش تولید نفت خام به چشم ‌می‌خورد که برای حل آن اقدام‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی در دستور کار قرار گرفته است.
 
* وضعیت گذشته، امروز و آینده
 
تولید نفت خام ایران پس از برجام و پیش از برگشت مجدد تحریم‌های بین‌المللی در سال 1397 به‌طور متوسط برابر با 3 میلیون و 826 هزار بشکه در روز بوده و امکان تولید حداکثری از میدان‌های نفتی در دسترس نبوده است. به نظر ‌می‌رسد علت این موضوع، تأخیر در اجرای طرح‌های توسعه میدان‌های نفتی و نیز اجرای ناکافی برنامه‌های نگهداشت توان تولید باشد و در صورت تداوم این روند طی چهار سال آینده با رشد کاهش تولید همراه خواهد بود.
 
این در حالی است که با توجه به روند افزایشی مصرف فرآورده در کشور، بخش اصلی این میزان تولید در سال 1407 صرفاً پاسخگوی بخش پالایشگاهی و مصرف داخلی بوده و تنها حدود 950 هزار بشکه در روز برای صادرات باقی خواهد ماند که کشور را با چالش‌های جدی تأمین درآمد مواجه خواهد کرد. این در حالی است که در چند دهه اخیر صنعت نفت و گاز و به‌ویژه نرخ تولید نفت و گاز در بیشتر کشورهای تولیدکننده رو به رشد بوده و ایران با اینکه از کشورهای پیشرو در تولید نفت خام است، تاکنون موفق به برداشت مقادیر قابل‌توجهی از ذخایر نسبت به شاخص‌های جهانی نشده است.