به گزارش نسیم اقتصاد، مسعود پزشکیان و سعید جلیلی در شرایطی به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری دوره چهاردهم راه یافتند که موضوع مسکن به یکی از دو دغدغه‌ مهم مردم در کنار بحث تورم تبدیل شده است.

از برنامه‌های مسکنی جلیلی که به طور تلویحی می‌گوید قصد دارد مسیر دولت شهید رییسی را در طرح نهضت ملی مسکن ادامه دهد می‌توان به رفع انحصار زمین، تامین 330 هزار هکتار زمین و ساخت سالیانه یک میلیون مسکن اشاره کرد.

پزشکیان برنامه‌ قابل توجهی برای حوزه مسکن ارایه نکرده اما شاید بتوان دیدگاه افراد نزدیک به او مثل عباس آخوندی و علی عبدالعلی‌زاده که پیش از این سابقه وزارت مسکن را در کارنامه دارند به پزشکیان تعمیم داد. آخوندی در دولت گذشته مسکن مهر را مزخرف و اقتصادبرانداز دانست و به همین دلیل فقط به تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مسکن مهر دولت احمدی‌نژاد پرداخت و پروژه جدیدی تعریف نکرد.

او که بین سال‌های 92 تا 97 وزیر راه و شهرسازی بود در روز پایانی مسئولیتش که با استعفا همراه شد در 19 آبان 97 اعلام کرد بیش از 1.5 برابر دولت احمدی‌نژاد، مسکن ساخته و یک میلیون واحد مسکن مهر را تکمیل کرده است. سال 97 که او مسئولیت را واگذار کرد 376 هزار واحد مسکونی در شهرهای کشور احداث شد.

علی عبدالعلی‌زاده نیز که هم‌اکنون ریاست ستاد انتخابات مسعود پزشکیان را بر عهده دارد، وزیر مسکن دولت خاتمی بین سال‌های 76 تا 84 بود. استاندار آذربایجان شرقی و نمایندگی مجلس در دوره‌های دوم و سوم از دیگر مسئولیت‌های عبدالعلی‌زاده است. در سال 1383 که سال پایانی مسئولیت عبدالعلی‌زاده در وزارت مسکن بود 315 هزار واحد مسکونی ساخته شد.

اما تجربه دولت‌های یازدهم و دوازدهم نشان داده انفعال دولت در ساخت مسکن به بهانه‌ی واگذاری آن به بخش خصوصی نه تنها کمکی به هدف کلان کشور در تولید یک میلیون واحد مسکونی نمی‌کند، می‌تواند به تشدید افزایش قیمت مسکن بینجامد. طی هشت سال دولت روحانی بین سال‌های 1392 تا 1400 قیمت مسکن در تهران حدود 650 درصد رشد کرد و از 3.9 میلیون تومان در هر متر مربع به 30 میلیون تومان رسید. این عدد طی یک سال و 10 ماه فعالیت دولت سیزدهم حدود 200 درصد بود که قیمت خانه در تهران از متوسط متری 30 میلیون تومان به 90 میلیون تومان افزایش پیدا کرد.

با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد در سال 1384 و رویکرد مداخله دولت در تولید مسکن، ساخت و ساز روند افزایشی به خود گرفت؛ به طوری که تولید مسکن در کشور از 315 هزار واحد به 534 هزار واحد در سال 1386 رسید و در سال پایانی دولت دهم 770 هزار واحد احداث شد. رکورد ساخت مسکن نیز با 824 هزار واحد در سال 1389 در اختیار دولت احمدی‌نژاد قرار دارد. بخش قابل توجهی از این رشد مربوط به اجرای طرح مسکن مهر است که از سال 1386 آغاز شد.

پس از شروع کار دولت حسن روحانی و عدم تعریف پروژه جدید برای طرح مسکن مهر توسط عباس آخوندی به یکباره احداث مسکن از 770 هزار واحد در سال به 366 هزار واحد رسید و تقریبا معادل دوره عبدالعلی‌زاده شد. البته از سال 1397 با آغاز طرح اقدام ملی مسکن در دولت روحانی ساخت و ساز بهبود یافت و در سال 1399 تعداد 490 هزار واحد مسکونی احداث شد.

با تحویل دولت به سیدابراهیم رییسی در سال 1400 که رویکرد ورود دولت به ساخت مسکن در قالب طرح نهضت ملی مسکن دنبال شد طی سال‌های 1400 و 1401 به ترتیب 395 و 420 هزار واحد مسکونی در کشور ساخته شد. این در حالی است که مطابق قانون جهش تولید و تامین مسکن، ساخت سالیانه یک میلیون واحد مسکونی در قالب طرح نهضت ملی مسکن هدف‌گذاری شده بود که به دلایلی همچون کمبود منابع، عدم تامین آورده توسط متقاضیان و همراهی نکردن نظام بانکی، این هدف آن‌طور که باید و شاید محقق نشد. البته همزمان با اجرای این برنامه، پرداخت وام ودیعه مسکن به مستاجران، تعیین سقف مجاز اجاره بها، ساماندهی مشاوران املاک، راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان و معرفی واحدهای خالی برای اعمال مالیات در دستور کار دولت شهید رئیسی قرار داشت.

با این اوصاف تقریبا می‌توان نگاه تیم مسعود پزشکیان به بخش مسکن را پرهیز از مداخله دولت و دیدگاه سعید جلیلی را مداخله دولت دانست. صرف‌نظر از مشکلاتی که دولت سیزدهم در بخش مالی با آن مواجه بود، دیدگاه مداخله دولت که در دولت احمدی‌نژاد تجربه شد به رشد قابل توجه ساخت و ساز انجامید.

اما تجربه دولت‌های یازدهم و دوازدهم نشان داده انفعال دولت در ساخت مسکن به بهانه‌ واگذاری آن به بخش خصوصی نه تنها کمکی به هدف کلان کشور در تولید یک میلیون واحد مسکونی نمی‌کند، می‌تواند به تشدید افزایش قیمت مسکن بینجامد. طی هشت سال دولت روحانی بین سال‌های 1392 تا 1400 قیمت مسکن در تهران حدود 650 درصد رشد کرد و از 3.9 میلیون تومان در هر متر مربع به 30 میلیون تومان رسید. این عدد طی یک سال و 10 ماه فعالیت دولت سیزدهم حدود 200 درصد بود که قیمت خانه در تهران از متوسط متری 30 میلیون تومان به 90 میلیون تومان افزایش پیدا کرد.

تجربه حدود دو دهه گذشته نشان می‌دهد که نوسانات ارزی عامل اصلی رشد قیمت مسکن در 20 سال اخیر بوده است. اما با وجود اثرگذاری بالای این متغیر، دولت‌ها بر اساس اصل 31 قانون اساسی باید نیاز متقاضیان واقعی به مسکن را پاسخ بدهند؛ متقاضیانی که عمدتا از توان مالی برای تامین مسکن برخوردار نیستند.