ارز 4200 از میانه راه کنار رفت
 
بررسی وضعیت واردات کالای اساسی در سه ماهه ابتدایی امسال نشان می‌دهد که در مجموع حدود یک میلیون تن به ارزش بیش از یک میلیارد دلار انواع روغن و دانه‌های روغنی وارد ایران شده است که از این میزان 644.1 هزار تن به ارزش 503.7 میلیون دلار به انواع دانه‌های روغنی و 295.9 هزار تن به ارزش حدود 510 میلیون دلار برای روغن‌های خوراکی نیمه جامد، مایع و خام بوده است.
 
گزارش تفکیک شده‌ای از واردات کالای اساسی بر مبنای ارز ترجیحی و یا نیمایی در سه ماه اول امسال، منتشر نشده ولی بخش عمده این واردات و حتی تمام آن می‌تواند با ارز 4200 تومانی و بر اساس ثبت سفارش و تامین ارز قبل از حذف ارز ترجیحی در اردیبهشت، انجام شده باشد.
 
دپوی 700 تنی روغن و دانه‌های روغنی در بنادر
 
همچنین براساس گزارشی از وضعیت موجودی کالای اساسی در بنادر تا هفته گذشته ، حدود 700 هزار تون روغن و دانه های روغنی در بنادر و شناورها موجود بوده است.
 
واردات روغن از قبل گران شده بود
 
روغن از جمله کالاهای اساسی است که از سال گذشته در بازارهای جهانی افزایش قمیت قابل توجهی داشت و ارزش واردات آن را بالا برده است، این در حالی است که در سال 1400 حدود 4.3 میلیون تن دانه‌های روغنی و روغن خوراکی به ارزش بیش از 4.4 میلیارد دلار وارد کشور شده بود که سهم دانه‌های روغنی 2.3 میلیون تن به ارزش 1.6 میلیارد دلار بوده است، واردات دانه‌های روغنی با اینکه از لحاظ وزن یک درصد نسبت به سال 1399 کاهش داشت ولی از نظر ارزش 31 درصد رشد کرده بود. همچنین 1.9 میلیون تن روغن خوارکی به ارزش  2.7 میلیارد دلار در سال گذشته وارد ایران شد که 55 درصد از وزن و 138 درصد ارزش افزایش داشت.
 
افزایش قیمت روغن مایع تا 233 درصد در یک ماه
 
اما بررسی گزارش اخیر مرکز آمار ایران از تغییرات قیمت کالاهای اساسی در خردادماه امسال، افزایش قابل توجه قیمت روغن بعد از حذف ارز 4200 تومانی را نشان داده است.
 
طبق این گزارش قیمت هر بطری 900 گرمی روغن مایع در خرداد پارسال به‌طور متوسط 16 هزارو 600 تومان بوده که به 21 هزار و 500 در اردیبهشت امسال و 72 هزار تومان در خرداد رسیده است، این کالا تا بیش از 80 هزار تومان هم فروش رفته و حداقل قیمت آن حدود 64 هزار 200 تومان بوده است. براین اساس روغن مایع با افزایش 233.8 درصدی قیمت نسبت به اردیبهشت امسال و 332.3 درصدی نسبت به خرداد پارسال مواجه بوده است.
 
افزایش قیمت روغن جامد؛ 247 درصد
 
همچنین هر کیلو روغن نباتی جامد در خرداد سال قبل به طور متوسط 22 هزار و 400 تومان قیمت داشته که به 24 هزار تومان در اردیبهشت امسال و حدود 83 هزارو 500 در خرداد رسیده است، این کالا تا 90 هزار تومان در هر کیلو هم قیمت خورده است. روغن نباتی نسبت به اردیبهشت سال جاری 247.2  و در قیاس با خرداد سال قبل 272.2 درصد گران شده است.
 
اما معمولا با انتشار گزارش مرکز آمار در مورد تغییرات قیمت روغن، فعالان بازار نسبت به این اعداد انتقاد داشته و بر این تاکید دارند که روغن، قیمت مصوب داشته و اعلام گزارش ارقامی بالاتر قابل پذیرش نیست، این در حالی است که قیمت‌های مرکز آمار ایران بر مبنای گزارشی از بازار و حدود 1000 بنگاه در سطح کشور است که نشان دهنده قیمتی واقعی‌تر نسبت به قیمت‌های رسمی اعلامی از سوی مراجع رسمی است، به عبارتی متوسطی از قیمتی که مصرف‌کننده کالا را از بازار خرید می‌کند، است.