به‌ گزارش نسیم اقتصاد، بررسی میزان بارندگی استان تهران طی پنجاه سال اخیر نشان از روندی کاهشی و نگران‌کننده دارد. نمودار ارائه‌شده از سوی منابع رسمی نشان می‌دهد که سال آبی 1403-1404 با ثبت 90 میلی‌متر بارندگی، در جایگاه 49 از 50 سال اخیر قرار گرفته است که این مقدار کاهشی بی‌سابقه را در مقایسه با میانگین بلندمدت نشان می‌دهد.

میانگین بلندمدت بارندگی استان تهران 185 میلی‌متر بوده است، اما در سال آبی 1403-1404، میزان بارندگی به 90 میلی‌متر رسیده که 46 درصد کمتر از مقدار میانگین است. همچنین، مقایسه با سال آبی 1402-1403 که بارش 119.6 میلی‌متری ثبت شده بود، کاهش 25 درصدی بارندگی را نشان می‌دهد.

بررسی روند بارش طی نیم قرن گذشته نشان می‌دهد که بیشترین میزان بارش در سال 1356-1357 با بیش از 300 میلی‌متر ثبت شده است. از آن زمان تاکنون، میزان بارندگی در تهران به‌طور کلی روندی نزولی داشته و در برخی سال‌ها به سطوح بسیار پایینی رسیده است. سال آبی 1403-1404 دومین سال کم‌بارش این بازه بوده و تنها سالی که بارش کمتری از آن ثبت شده، سال 1375-1376 است.

نمودار بالا میزان بارندگی استان تهران را طی نیم قرن اخیر (از سال آبی 1356-1357 تا 1403-1404) نمایش می‌دهد.

سال‌های با بیشترین میزان بارش

سال آبی 1356-1357 بیشترین میزان بارندگی ثبت‌شده در 50 سال اخیر با بیش از 300 میلی‌متر، همچنین  1358-1359 تا 1361-1362: سال‌هایی با بارش بالای 250 میلی‌متر که همچنان در محدوده ترسالی قرار دارند، سال آبی 1369-1370 تا 1371-1372: بارش‌ها همچنان در محدوده نسبتاً مطلوبی بوده‌اند، ولی روند کاهشی آغاز شده است.

سال‌های با بارش نزدیک به میانگین بلندمدت (185 میلی‌متر)

از سال‌های 1363-1364 تا 1373-1374 میزان بارش در این دوره حدود 180 تا 210 میلی‌متر بوده، این سال‌ها را می‌توان دوره‌ای با بارش تقریباً نرمال در نظر گرفت، اما پس از آن روند کاهش آغاز شده است.

سال‌های با کاهش محسوس بارندگی

سال آبی 1375-1376: یکی از خشک‌ترین سال‌های تهران در نیم قرن اخیر که بارش به کمتر از 100 میلی‌متر رسیده، همچنین سال آبی 1377-1378 تا 1387-1388 شاهد افت تدریجی میزان بارندگی بوده‌ایم، به‌طوری‌که مقدار بارش در برخی سال‌ها به 120 تا 150 میلی‌متر کاهش یافته است، همچنین از سال آبی 1388-1389 تا 1398-1399 بارش‌ها همچنان کمتر از میانگین بلندمدت هستند و به محدوده 120 تا 160 میلی‌متر رسیده‌اند.

سال‌های اخیر با کاهش شدید بارندگی

در سال آبی 1402-1403 میزان بارش 119.6 میلی‌متر، یعنی 25 درصد کمتر از سال قبل و 36 درصد کمتر از میانگین بلندمدت ثبت شده، همچنین سال آبی 1403-1404 با 90 میلی‌متر، در رتبه 49 از 50 سال اخیر قرار دارد و نسبت به میانگین بلندمدت 46 درصد کاهش یافته است.

به‌طور کلی باید گفت دهه 50 و اوایل دهه 60 پر بارش‌ترین سال‌های تهران بوده‌اند، از اوایل دهه 70 به بعد روند کاهش بارش آغاز شده است و سال 1375-1376 و 1403-1404 کم‌بارش‌ترین سال‌های این دوره بوده‌اند. کاهش بارندگی به‌ویژه در دهه 90 و اوایل 1400 شدیدتر شده و در سال جاری به پایین‌ترین حد خود رسیده، این روند نشان‌دهنده بحران جدی کم‌آبی و لزوم برنامه‌ریزی فوری برای مدیریت منابع آب در تهران است.

کاهش شدید بارندگی در تهران تأثیرات گسترده‌ای بر منابع آبی، محیط‌زیست و زندگی روزمره مردم دارد. کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، افزایش فرونشست زمین، کاهش ذخایر سدها و افت کیفیت منابع آبی از جمله تبعات مستقیم این روند هستند. همچنین، افت بارندگی می‌تواند منجر به افزایش ریزگردها، کاهش پوشش گیاهی و تشدید بحران‌های زیست‌محیطی در منطقه شود.

نمودار ارائه‌شده تأکیدی بر بحرانی‌شدن وضعیت بارندگی در تهران دارد. این کاهش بارش‌ها، همراه با افزایش تقاضای آب در کلان‌شهری مانند تهران، زنگ خطری جدی برای آینده تأمین منابع آبی است. ازاین‌رو، ضرورت دارد که نهادهای مسئول برنامه‌های جامعی برای مدیریت منابع آب، افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف اتخاذ کنند تا از تشدید بحران در سال‌های آینده جلوگیری شود.